تاثیر قرق بر تغییرات پوشش گیاهی مراتع استپی استان یزد در دو دهه گذشته (۸۳-۱۳۶۵)

مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرای مداوم و حفاظت از چرا در مدیریت آتی رویشگاههای مرتعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به همین انگیزه اثرات قرق دو دهه گذشته (۸۳-۱۳۶۵) بر پوشش گیاهی مراتع واقع در محدوده ایستگاه تحقیقات مرتع نیر به عنوان الگویی از مراتع استپی استان یزد مطالعه گردید. سه قطعه آزمایشی نسبتا یکنواخت، هر یک به مساحت ۵/۷ هکتار در محدوده اراضی قرق شده ایستگاه انتخاب شد. این اراضی از سال ۱۳۶۵ تا زمان آماربرداری در ۱۳۸۳ قرق کامل بوده اند. در حاشیه این اراضی نیز قطعات سه گانه مشابه، ولی تحت چرای مرسوم منطقه مشخص گردید. آماربرداری از درصد پوشش و تراکم گیاهان با شیوه اندازه گیری سطح پلات و برآورد تولید با روش قطع و توزین صورت گرفت و جهت مقایسه های داده های درون و خارج قرق از آزمون تی استفاده شد. نتایج نشان داد که قرق بر درصد پوشش و تولید کل گیاهان عرصه تاثیر معنی دار می گذارد(p<۰.۰۱). تحت تاثیر قرق، دو گونه خوشخوراک Salsola rigida و Stipa barbata در عرصه توسعه بیشتری یافته است. درصد پوشش، تراکم و تولید گونه Artemisia sieberi در محدوده قرق و خارج از آن فاقد تفاوت معنی دار بوده است(p>۰.۰۵). در عرصه چرا شده، میزان درصد پوشش، تراکم و تولید علوفه گونه های نامرغوب Scariola orientalis  و acanthodes  Launaea و Noaea mucronata  بیشتر از قرق بود، ولی تفاوت آنها فقط در تولید گونه اول، تراکم گونه دوم و پوشش و تراکم گونه سوم معنی دار شده است(p<۰.۰۵). نتایج  دو دهه قرق نشان داد که روند تغییرات پوشش گیاهی در مراتع مناطق خشک کند می باشد.

کلیدواژه ها:

قرق ، مراتع استپی ، مناطق خشک ، گیاهان خوشخوراک ، گیاهان نامرغوب ، چرا ، یزد