تاثیر باورهای کلامی و فقهی مفسران تفسیر نمونه و تفهیم القرآن در برداشت های تفسیری

از مهم ترین امور موثر در برداشت های تفسیری مفسران، باورهای کلامی و فقهی آنان می باشد، باورهای کلامی و فقهی از جمله اموری است که مفسر قبل از تفسیر نمودن در خصوص آنها تصمیم گرفته است و به همین جهت فهم مفسر از متن قرآن در راستای باورهای کلامی و فقهی خویش می باشد که با شدت یا ضعف تعصب بر آنها، میزان مطابقت فهم آیات با باورهای کلامی و فقهی مفسر تغییر می نماید، همچنین در باورهای فقهی اختلاف بسیار زیادی بین مذاهب اسلامی وجود دارد که برخی از این باورهای فقهی جزو هویت آن مذهب به شمار می روند و با شناخت این موارد می توان در تفسیر آیات مورد بحث متوجه شد که مفسر بر اساس کدام مذهب فقهی برداشت تفسیری خویش را از آن آیه ارائه نموده است. مفسر تفسیر نمونه از علمای شیعه امامیه است و با کنکاش  در تفسیر نمونه این مطلب روشن می گردد که در باورهای کلامی که برای امامیه از حساسیت خاصی برخوردار است، مفسر این تفسیر نیز حساس بوده و باورهای کلامی خویش را در تفسیر آیات بروز داده است و برخلاف ایشان مفسر تفهیم القرآن در ارتباط با همین مباحث گاه سکوت نموده و گاه تفسیر خلاف دیدگاه مشهور ارائه کرده و یا به توجیه تکلف آمیز آنها پرداخته است که ناشی از تعصب ایشان به باورهای کلامی اهل تسنن می باشد. تفسیر نمونه برخاسته از مذهب فقهی شیعه و بر اساس باورهای فقهی شیعه امامیه و تفسیر تفهیم القرآن بر اساس باورهای فقه حنفی نگاشته شده است و پیش زمینه باورهای فقهی نویسندگان در برداشت های تفسیری آنها مشهود است

کلیدواژه ها:

تفسیر ، باورهای کلامی و فقهی ، گرایش ، تفسیر نمونه ، تفسیر تفهیم القرآن