کاربرد مدل تصمیم گیری چندمعیاره در ارزیابی تناسب اراضی

تحلیل تناسب اراضی با استفاده از مجموعه متنوعی از عوامل موثر بر تولید کمی و کیفی محصولات و بررسی پیچدگی­های روابط آن­ها باهم، و همچنین نقشه­برداری کاربری اراضی، از مفیدترین کاربردهای سامانه اطلاعات جغرافیایی وکاربرد مدل­های تصمیم­گیری چندمعیاره در مدیریت منابع زمین است. در پژوهش حاضر، ارزیابی کیفی تناسب اراضی با استفاده از مدل های فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و پارامتریک برای محصول گندم آبی و یونجه مورد بررسی قرار گرفت. مشخصات خاک، شرایط اقلیمی، توپوگرافی و دسترسی به آب، جاده و مراکز جمعیتی، بر اساس چارچوب سازمان خواربار جهانی و کشاورزی و نظرات کارشناسان انتخاب شد. تابع درونیابی برای ویژگی­های کیفی و کمی موردنظر، استفاده شد وارزیابی بر اساس مدل­های پارامتریک و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی انجام شد. بر اساس مدل پارامتریک، مقادیر شاخص های زمین برای گندم و یونجه از ۵۰ درصد در برخی نقاط تا ۷۸ درصد در منطقه مورد مطالعه متغیر است،که دشت را به طبقات مناسب  (S۲)و خیلی مناسب (S۱) طبقه بندی می کند. مقادیر ترجیحی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی برای کشت گندم و یونجه به ترتیب در منطقه مورد مطالعه از ۲۵ تا ۷۳ درصد و ۲۴ تا ۵۰ درصد می­باشد که به عنوان متوسط تا خیلی زیاد طبقه بندی می­شود. ضریب کاپا کوهن بین شاخص­های پارامتری زمین و مقادیر ترجیحی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی با عملکرد گندم و یونجه مشاهده شده، به ترتیب بین ۰۳/۰ تا ۲۳۷/۰ و ۰۰۱/۰ تا ۰۴/۰ متغیر است که اعتبار هر دو مدل در برآورد تناسب اراضی برای تولید محصول در منطقه مورد مطالعه را تایید می­کند. نتایج مطالعه حاضر نشان می­دهد که فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی یک استراتژی موثر برای افزایش دقت وزنی معیارهای موثر بر تحلیل تناسب زمین نسبت به روش سنتی برای شناسایی محدودیت­های کشت محصولات می باشد.

کلیدواژه ها:

پارامتریک ، تناسب اراضی ، سامانه اطلاعات جغرافیایی ، فازی