تحلیل رفتار شخصیت های داستانی منظومه لیلی و مجنون نظامی گنجه ای بر اساس نظریه مراحل رشد اخلاقی لارنس کلبرگ از منظر جامعه شناسی ادبیات ...

داستان بویژه­ در ژانر تعلیمی، ­در قالب کوتاه و موجز، بدور از هنرنمایی و صحنه­پردازی­های زاید برگرفته از متن زندگی، بهترین مولفه برای معرفی خلق ­و ­خوی پدیدآورنده ­اثر ادبی و تاثیرگذارترین ابزار برای تجویز هنجارهای اخلاقی است. نظامی در گفتار و رفتار قهرمانان قصه هایش منش و هویت انسان آرمانی را به تصویر کشیده این ویژگی آثار نظامی موجب شده­ است تا رفتار اخلاقی شخصیت­های داستانی او بر اساس یکی از نظریه­های برگزیده و زبده اخلاقی معاصر غرب تحلیل و میزان مطابقت با مراحل و مراتب آن ارزیابی شود. با توجه به زمینه های فطری بشر، به نظر می رسد که مسائل اخلاقی تا حدودی دارای عناصر مشترکی در میان فرهنگ ها و جوامع انسانی باشد. اما گاهی تعدد و تکثر نظریات اخلاقی چنان می­نماید که کدهای اخلاقی در میان ملل مختلف نشانی های متفاوت داشته باشند. پژوهش در نظریه­های اخلاقی بر مبنای یکی از غنی ترین میراث فرهنگی ایرانی و اسلامی، می­تواند بین این دو فرض یاد شده برتری یکی را تایید کند. در این مقاله رفتار اخلاقی اشخاص منظومه برای نخستین باردر چارچوب یک تئوری علمی تحلیل می­شود. هدف اصلی این پژوهش کاربرد نظریه رشد اخلاقی لارنس کلبرگ (Lawrence Kohlberg)  در رفتار شخصیت های منظومه لیلی و مجنون نظامی و پاسخ به ا­ین پرسش است که آیا درجات ­اخلاقی اشخاص داستان منظور قابل تفسیر و تحلیل با نظریه مراحل رشد اخلاقی کلبرگ است ؟ در نتیجه این پزوهش «پنج» کد ­­اخلاقی شناسایی شده ­­است. که هر یک از این کدها کنش­های متعددی را در برمی­گیرد و بر­انگیزه و استدلال خاصی دلالت دارد ومقام بالاترین مراحل رشد اخلاقی کلبرگ را به اخلاق شخصیت های داستان می­بخشد این پژوهش به روش تحلیل محتوا و توصیف با استناد به منابع کتابخانه ای مبتنی بر مطالعه نشریات وکتب گردآوری شده است این موضوع با وجود توجه پژوهندگان به مسائل اخلاقی در لیلی و مجنون نظامی پژوهشی کاملا جدید است و پیشینه عینی ندارد ­

کلیدواژه ها:

جامعه شناسی ، رشد اخلاقی ، لارنس کلبرگ. لیلی و مجنون ، نظامی گنجه ای