ارزیابی خصوصیات و تکامل هیدروژئوشیمیایی آبخوان مشهد-چناران با مدل سازی ژئوشیمیایی معکوس در Phreeqc

حوضه آبریز آبخوان مشهد-چناران دارای سازندهای زمین شناسی متنوع (آذرین، دگرگونی، کربناته، غیرکربناته و آبرفت ها) و تاثیرگذار بر کیفیت و تیپ آبهای زیرزمینی می باشد. بررسی میانگین آماری کیفیت آب بیش از ۱۰۰۰ نمونه منابع آب انتخابی (چشمه، قنات و چاه) از سال ۱۳۶۶ الی ۱۳۹۹ و بکارگیری تکنیک های هیدروژئوشیمیایی نشان می دهد که تیپ غالب آب خروجی از سازندهای آذرین، دگرگونی، رسوبی کربناته-رسوبی غیرکربناته و آبرفت ها به ترتیب CaNaHCO۳، CaHCO۳، CaMgCl و NaCl می باشند. در سنگ های آذرین و دگرگونی انحلال کانی های سیلیکاته، پلاژیوکلازها (آلبیت و آنورتیت) و فلدسپارها باعث افزایش غلظت Ca+۲ و Na+ در آب می شوند. اما در سازندهای رسوبی کربناته و غیرکربناته بدلیل انحلال کلسیت و دولومیت و تبخیری ها، یونهای Ca+۲ و Mg+۲ و Cl- در آب غالب می باشند. بررسی میانگین داده های کیفی طولانی مدت و داده های شهریور ۱۳۹۹ در ۱۴ پیزومتر دشت، نشان می دهد، هر چند که آب های زیرزمینی در محل تغذیه از کوه های اطراف دارای تیپ آب متغیر می باشد، اما در طول جهت جریان، بجز منطقه شمال غرب که تحت تاثیر سازند تبخیری (Jks) سدیم کلراید است، تیپ غالب آب سولفات سدیم می باشد. در آبخوان آبرفتی، کانیهای کلسیت، دولومیت و آراگونیت فوق اشباع و کانیهای ژیپس، انیدریت و هالیت تحت اشباع می باشند. نتایج مدل معکوس هیدروژئوشیمیایی در نرم افزار Phreeqc، نشان می دهد که ترکیبات حل شده در آب زیرزمینی منابع آب گروه دوم حاصل انحلال کانیهای کلسیت و دولومیت و آلبیت در گروه اول می باشد.

کلیدواژه ها:

کیفیت آب زیرزمینی ، آبخوان مشهد-چناران ، مدل هیدروژئوشیمیایی معکوس ، PHREEQC