تحلیل کیفیت خاک بوم سازگان حوزه آبخیز شازند

افزایش دانش و ارزیابی کیفیت خاک در بوم سازگان های مختلف از نظر مدیریت پایدار استفاده از زمین و کاهش تخریب در آن ها حائز اهمیت است. لذا پژوهش حاضر با هدف تحلیل کیفیت خاک بوم سازگان تحت تاثیر کاربری های مختلف اراضی (کشاورزی آبی، دیم، باغ و مرتع)، بافت و توپوگرافی در حوزه آبخیز شازند با مساحت ۱۷۴۰ کیلومترمربع انجام شد. در این راستا ۱۴۰ نمونه از عمق صفر تا۳۰ سانتی متری خاک از واحدهای همگن با مساحت بیش از یک کیلومترمربع برداشت شد. سپس هدایت الکتریکی، pH، جرم مخصوص ظاهری، سنگریزه، شن، سیلت، رس، کربنات کلسیم معادل، نیتروژن و ماده آلی خاک اندازه گیری و تاثیرپذیری آن ها از کاربری های اراضی، بافت، شیب و ارتفاع با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از MANOVA نشان دهنده عدم اختلاف معنی دار (۰۵/۰ حداقل تعداد داده (MDS) تعیین شد. در نهایت با استفاده از آزمون تحلیل تشخیص (DA)، مقادیر شاخص کیفیت خاک محاسبه شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی و تحلیل تشخیص نشان دهنده تاثیرپذیری بیش تر ویژگی های هدایت الکتریکی و ماده آلی از شیب و کربنات کلسیم معادل و pH از عامل ارتفاع بود. نتایج مقایسه میانگین مقادیر شاخص کیفیت خاک با استفاده از آزمون حداقل اختلاف معنی دار (LSD) به طور کلی بیان گر کیفیت ضعیف خاک در شیب های کم تر از ۱۵ درصد و ارتفاع های بالای ۲۰۰۰ متر بود. نتایج این پژوهش می تواند در انتخاب شیوه مناسب مدیریتی و مهار تخریب زمین و دست یابی به اهداف توسعه پایدار در بوم سازگان مختلف حوزه آبخیز شازند مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

آزمون تحلیل تشخیص ، توپوگرافی ، حداقل تعداد داده ، خاک های آهکی