ژئوپارک ها، رهیافتی نوین در آمایش سرزمین

رصد نمودن مطالعات صورت گرفته در حوزه فعالیت های ژئوتوریسم و مقوله ژئوپارک در ایران مسیری را برای دولتمردان و تصمیم سازان روشن می سازد که بر پایه ی آن و با توجه به منابع و پدیده های منحصربه فرد طبیعی در کشور، معرفی و بهره برداری از این منابع را با ایجاد ژئوپارک (به شرط داشتن مولفه ها و ملزومات) ترجیحا در مناطق کمتر توسعه یافته، روستاها، شهرهای کم برخوردار صنعتی و معدنی و همچنین نقاط کم بهره از بودجه های نفتی، دارای توجیه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می کند.این توجیه برای ایجاد ژئوپارک، نشات گرفته از اصول آمایش سرزمین خواهد بود که رابطه ای معکوس با توسعه و قدرت هر منطقه دارد . به این معنا که هرقدر منطقه ای دارای توسعه و توازن اقتصادی و مولد کمتر باشد، اجرای این مطالعات و ایجاد ژئوپارک در آن دارای توجیه بیشتری است. افزون بر آن در شرایط کنونی کشور به لحاظ محدودیت های جدی در خصوص منابع آبی و پدیدارشدن مشکلات زیست محیطی، ایجاد صنایع، معادن و توسعه کشاورزی در مناطق خشک و دارای اقلیم نامناسب غیرقابل توجیه به نظر می رسد و توسعه گردشگری پایدار از طریق ژئوپارک ها می تواند به عنوان راهکاری مناسب مطرح شود. ژئوپارک ها در حقیقت سامانه ای یکپارچه از مدیریت هوشمندانه سرزمین توسط ساکنین آن و بر پایه میراث زمین شناختی است که ضمن حفاظت از میراث گوناگون آن گستره، شرایط بهره وری اقتصادی و فرهنگی را با آموزش و همراهی جامعه محلی فراهم می نماید.مقاله حاضر باهدف بررسی نقش ژئوپارک ها در مقوله ی آمایش سرزمین نگارش شده که در آن ابعاد مختلف ژئوپارک، آمایش سرزمین و ارتباط آن ها با یکدیگر به صورت کامل تحلیل شده است . این اندیشه و مطالعه تحلیلی برای نخستین بار در کشور و طی این نوشتار ارائه شده و امید است تا با آگاهی و اندیشه مسئولان و مدیران کشور به عنوان راهکاری برای ایجاد عدالت فضایی، اقتصادی و اجتماعی همه جانبه سرزمین ایران به کارآید.

کلیدواژه ها:

ژئوپارک ، آمایش سرزمین ، ژئوتوریسم ، شبکه ژئوپارک های جهانی یونسکو