شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر در صادرات گاز ایران به بازارهای جهانی با رویکرد FMCDM

در روند کنونی تحولات نظام بین المللی کشورهایی نقش قدرت برتر جهانی دارند که بتوانند بر منابع و خطوط انتقال انرژی جهان تسلط داشته باشند. موقعیت ایران بود در بخش گاز اهمیت بیشتری از نفت دارد؛ ایرانیکی از مهمترین منابع گاز جهان را در اختیار دارد و از موقعیت برتر جغرافیایی در منطقه غرب آسیا برخوردار است.براساس جدیدترین برآورد بریتیش پترولیوم، حجم ذخایر گازی ایران در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ معادل ۵/۳۳ تریلیون مترمکعب عنوان شده است و ایران ۱۸ درصد کل ذخایر گازی جهان را در اختیار دارد و همچنان بزرگ ترین دارنده ذخایر گازی جهان به شمار می رود. براساس این گزارش، روسیه پس از ایران با ذخایر ۳/۳۲ تریلیون مترمکعبی در رتبه دوم و قطر با ۳/۲۴ تریلیون مترمکعب در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته اندبراساس این گزارش، سهم ایران از کل تولید گاز جهان در سال ۲۰۱۶ معادل ۷/۵ درصد بوده است و کشورمان در این سال، در جایگاه سومین تولیدکننده بزرگ گاز در جهان قرار داشته استاما در رتبه بندی صادرکنندگان جهان متاسفانه مقام بیست و پنجم از آن ایران است. گذشته از آن با توجه به مشکلات زیست محیطی پدید آمده و توافقها در زمینه حفظ محیط زیست،بی گمان تلاشهای جدی تری برای جایگزینی گازطبیعی در سبد انرژی مصرفی جهان به عمل خواهد آمد.از اینرو بر آن آمدیم تا با شناسایی این عوامل و رتبه بندی اهمیت آنها شاید بتوانیم جهت اخذ تصمیم گیری های آتی و انتخاب استراتژی های مناسب توسط نهادهای تصمیم گیرنده کمکی هر چند ناچیز نماییم. در این تحقیق با تجزیه و تحلیل داده ها از روش های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)، معیارها وزن دهی و رتبه بندی و گزینه ها نیز اولویت بندی شد. و بنا به یافته های تحقیق و از دید مدیران و کارشناسان حوزه مورد مطالعه، عامل تحریم های بین المللی به عنوان مهمترین عامل بازدارنده صدور گاز و زیر معیار محدودیت منابع نفتی به عنوان مهمترین زیر معیار شناسایی شد و از بین چهار گزینه بازارهای جهانی اروپا، آسیای میانه، حوزه خلیج فارس و بازار شرق دور، بازار اروپا به عنوان بهترین و مهمترین گزینه شناسایی شد.

کلیدواژه ها:

گاز طبیعی ، صادرات ، بازارهای جهانی ، تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)