علم باز و اخلاق: تبیین ظرفیت ها، و موانع دستیابی

هدف: تاکید علم باز بر شفافیت در ارائه داده، روش، یافته هر اقدامی است که در چرخه علم صورت می-پذیرد، و می کوشد تا از تعصب، تبعیض ، سوگیری سهوی، و عمدی جلوگیری کند، لیکن نیل به علم باز به-صورت همه جانبه، ممکن است نگرانی هایی را از بعد اخلاقی ایجاد نماید. این اثر ضمن تبیین علم باز، به بررسی ظرفیت ها، و موانع دستیابی به آن در جوامع پرداخته، مباحث اخلاقی پیرامون آن را موشکافانه بررسی کرده، و توصیه های سیاستی مربوط به اخلاق علم باز را پیشنهاد داده است. روش: مقاله حاضر به روش کتابخانه ای و مبتنی بر بوده است، و نمونه های عملی رویایی علم باز و اخلاق در چرخه علم در دنیا را ارائه داده است. یافته ها: علم باز حرکتی همه جانبه است تا تمام اجزاء یک فعالیت یا اثر علمی از ابتدا تا انتها برای همه اقشار جامعه در دسترس باشد، و سه مولفه اصلی داده باز، ارتباطات علمی باز، و دسترسی آزاد را در بر می گیرد. اجرای همه جانبه علم باز نیازمند بسترسازی و فرهنگ سازی در میان همه ارکان جامعه، از تولیدکننده علم تا مخاطبان آن است. نتیجه گیری: علم باز ترویج شفافیت، تکرارپذیری نتایج، و افزایش دامنه انتشار علم را به دنبال دارد، و برای حصول این اهداف، توجه به ملاحظات حقوقی و اخلاقی الزامی است. بر این اساس، توصیه های سیاستی شده اند تا جوامع به سوی علم باز مسئولانه حرکت کنند.

کلیدواژه ها:

علم آزاد ، علم همگانی ، اخلاق انتشار ، سیاستها ، علم باز مسئولانه