اصول طراحی منظر فضاهای اجتماعی با هدف افزایش حس تعلق به محله

شهر و روابط موجود در آن به عنوان پیشرفته ترین مجتمع زیستی بشر، اثرات بی بدیلی بر هویت ساکنان خود دارد. در سده های معاصر روند شهرسازی در ایران دچار تقلید از انگاره های غربی و پدیده جهانی شدن گردیده و به نوعی گرفتار انقطاع تاریخی و ناسازگاری با فرهنگ و جهان بینی شهروندان ایران بخصوص در امرسازماندهی فضایی شده است. سازماندهی کالبدی و فضایی محلات سنتی مطابق با باورهای مذهبی و فرهنگی ساکنان موجب تقویت ارتباط شهروندان با فضا و پیامد آن افزایش حس تعلق ایشان به محله و بالتبع شهرهای خود می شده است. لیکن در شهرسازی معاصر و در مقیاس خرد- بسیاری از محله های امروزی-سازماندهی فضایی ناهمگون با سبک زندگی و فرهنگ بومی و مذهبی ساکنین موجب شده معیارهایی چون حس تعلق و پایداری در سطح پایینی قرار گیرد. تحولاتی که از آغاز قرن حاضر و متاثر از جنبش تجددگرایی غرب در ایران رخ داد پیوند استوار بین برخی از مظاهر و جلوه های زندگی را با فرهنگ جامعه گسیخته است. از اینرو امروزه نگاه به عرصه فضاهای جمعی به عنوان یک ضرورت در برنامه های توسعه شهری در جهت تقویت وجهه فرهنگی و اجتماعی شهر مورد توجه واقع می شود. بررسی و تبیین آسیب های وضع موجود محلات شهری، ارائه راهکارهایی جهت تقویت زمینه های افزایش حس تعلق در شهروندان بوسیله منظرسازی مناسب فضاهای جمعی از اهداف این مقاله به حساب می آید. جایگاه منظرسازی در افزایش ادراک و خوانایی فضا و پیامد آن تقویت پیوند فرد با مکان و تقویت پاسخدهی مکانی از اهمیت ویژه برخوردار می باشد.

کلیدواژه ها:

حس تعلق ، محله ، پیاده راه ، پاسخدهی مکان ، منظرسازی