بررسی و تصحیح رساله "الکلمات الربوبیه" اثر سید موسی بن فضل اللهحسینی کلانتری

بررسی و تصحیح آثار خطی می تواند در عرصه بسط و گسترش علوم نقش یاریگر را ایفا نماید. در این میان،مطالعه و پرداختن به نسخه های خطی اصطلاح شناسی که در زمره کتب مرجع محسوب می شوند، بسیار حائزاهمیت است. برخی از این آثار در قالب الکلمات آمده است که طیف گسترده ای را شامل می شوند که از این جملهبه رساله الکلمات المکنونه و الکلمات المخزونه فیض کاشانی و رساله الکلمات الذوقیه سهروردی اشاره نمود. یکی از این آثار رساله الکلمات الربوبیه است که در این تحقیق به تصحیح آن پرداخته ایم. این اثر نوشته موسی بن فضل الله کلانتری همدانی ۱۲۳۷-۱۳۰۴ ه از شاگردان حکیم حاج ملا هادی سبزواری ۱۲۱۸-۱۲۸۹ ه، صاحب مکتب فلسفی سبزوار است. برای این مکتب میتوان دو رکن برشمرد؛ رکن اول آن آثار حکیم سبزواری و رکن دومشاگردانی بوده است که در حلقه درس حکیم سبزواری حاضر شده و از محضر استاد بهرهها بردهاند. در خصوصآثار حکیم سبزواری پژوهش های زیادی صورت پذیرفته اما در خصوص شاگردان ایشان تحقیقات کمتری انجام شدهاست. موسی بن فضل الله کلانتری همدانی در زمره شاگردانی است که در راستای بهرهمندی از تعالیم فلسفهاسلامی، راه استاد را پیموده و توانسته نزدیک به ۲۰ اثر را در حیطه های مختلف به رشته تحریر درآورد. از آنجاییکه از رساله مورد تحقیق، تنها یک نسخه در کتابخانه آیه الله مرعشی قم موجود بود، تصحیح این اثر به روش قیاسیصورت پذیرفته و سعی شده با دقت های زبانی و فلسفی- عرفانی متن تصحیح گردد. اصطلاحات فلسفی و عرفانی موجود در رساله که با عنوان "کلمه" از آن ها یاد شده بالغ بر ۶۷ اصطلاح است و این تحقیق به بیان ۸ اصطلاحپرداخته است. به نظر می رسد؛ همدانی در زمینه سبک نگارش تاثیرات زیادی را از کتاب الکلمات المکنونه فیضکاشانی پذیرفته که در این تحقیق به این مسئله پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

موسی بن فضل الله ، منابع مرجع ، تصحیح نسخه خطی ، اصطلاحات فلسفی- عرفانی