بررسی وضعیت منابع-مصارف و اقتصاد کشاورزی در حوضه آبریز مهاباد (واقع در بخش جنوبی دریاچه ارومیه) به کمک توسعه مدل هیدرو-اقتصادی

انجام هر گونه برنامه ریزی مدیریتی برای کنترل مصارف آب در بخش کشاورزی نیازمند درک صحیح از تاثیرپذیری متغیرهای کنترل کننده ی منابع آب، مصارف آب و اقتصاد کشاورزی از یکدیگر به منظور حصول اطمینان از تامین نیازهای آبی کشاورزی به صورت بهینه و همچنین تضمین بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان است. هدف اصلی این مطالعه، توسعه ی دو مدل هیدرولوژیکی و اقتصاد کشاورزی در محدوده ی مطالعاتی مهاباد (واقع در بخش جنوبی دریاچه ارومیه) با هدف بررسی اثرات تغییر اقلیم بر حجم آب ورودی به سد مهاباد، بررسی تغییرات بلندمدت نیاز ناخالص آبیاری، و تاثیر تغییر الگوی کشت بر نیاز ناخالص آبیاری و اقتصاد کشاورزی منطقه بوده است. نتایج نشان دادند که در صورت کنترل مصارف تا سال ۱۴۱۹، افزایش حجم آب ورودی به سد مهاباد تحت سناریوهای تغییر اقلیم A۱B و B۱ می تواند متضمن کاهش نیاز کنونی به برداشت از منابع آب سطحی و زیرزمینی و امکان انجام رهاسازی از سد مهاباد برای تامین بیشتر نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه باشد. از طرفی، ارزش خالص تولید گندم و جو آبی در سال های گذشته بسیار کمتر از مقدار مشابه برای سایر محصولات زراعی در منطقه ی مطالعه بوده است که عدم توجیه اقتصادی کشت این محصولات را تبیین می سازد. میزان تولید و ارزش خالص تولید چغندرقند روند رو به رشد قابل ملاحظه ای را نشان می دهد که این روند در مغایرت آشکار با سیاست های کاهش ۴۰ درصد مصرف آب در بخش کشاورزی است. در صورت افزایش سطح زیر کشت محصولات پر آب بر در منطقه، بیشترین تنش وارده بر منابع آب زیرزمینی تحت سناریوی A۲ خواهد بود.

کلیدواژه ها:

مدل سازی هیدرولوژیکی و اقتصاد کشاورزی ، تغییر اقلیم ، الگوی کشت ، دریاچه ارومیه ، مدیریت یکپارچه منابع آب