تحلیل مفهوم آنومی در قرآن با تاکید بر سوره مبارکه بقره

آنومی ازجمله مفاهیم کلان در آسیب های اجتماعی است که یکی از علل مهم شکل گیری این آسیب ها را تبیین می کند. آنومی به وضعیتی اطلاق می شود که در آن، فرد قطعیت های گذشته را ازبین رفته می یابد و وجدان جمعی توانایی پشتیبانی و راهنمایی اخلاقی او را از دست می دهد. شناخت عوامل آسیب های اجتماعی، نقش مهمی در پیشگیری و درمان آنها دارد. سئوالی که وجود دارد این است که آیا قرآن – به عنوان مهم ترین منبع معرفتی مسلمانان - به مفهوم آنومی در جامعه اسلامی توجه داشته است. هدف این تحقیق، آشکارکردن توجه قرآن به مفهوم آنومی است. آشکارکردن توجه قرآن به این مفهوم، مقدمه بحث از راهکارهای قرآن برای مقابله با این وضعیت است. روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد ترکیبی است. یافته ها نشان می دهد که عواملی که منجر به وضعیت آنومی در ابتدای حکومت اسلامی در مدینه شده اند عبارتند از: مرجعیت علمی اهل کتاب، القائات اهل کتاب، تغییر قبله و نومسلمانی. ازجمله آثار آنومی که در قرآن بازتاب یافته اند، عبارتند از: ضعیف شدن اعتبار باورها، ارزش ها، هنجارهای اسلامی، شکل گیری دلبستگی ها و آگاهی های دوگانه، سرگردانی افراد در انتخاب نظام های اعتقادی و ارزشی موجود و متزلزل شدن آنان در عمل کردن یا پایبندماندن به باورها، ارزش ها و هنجارهای اسلامی.

کلیدواژه ها:

آنومی ، قرآن ، سوره بقره ، جامعه اسلامی ، شهر مدینه ، اهل کتاب