نقش توزیع مکانی واحدهای هیدرولوژیکی حوضه بر تغییرات دبی اوج سیلاب با استفاده از مدل هیدرولوژیکیHEC-HMS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز صفارود)

با توجه به تغییرات عمده در کاربری زمین و همچنین تغییرات اقلیمی طی چند دهه اخیر مدیریت سیلاب از نقش عمده ای در مدیریت منابع آب برخوردار است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نقش توزیع مکانی واحدهای هیدرولوژیکی حوضه آبخیز صفارود بر تغییرات دبی اوج سیلاب با استفاده از مدل هیدرولوژیکیHEC-HMS میباشد. برای این منظور ابتدا توزیع مکانی زیرحوضه ها با استفاده از نقشه سطوح هم پیمایش در سطح منطقه تعیین گردید. سپس با استفاده از نقشه سیل خیزی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS، رفتار زیرحوضه های واقع در هر سطح هم پیمایش براساس سیلاب طراحی با دوره بازگشت صد ساله مورد بررسی قرار گرفت. با حذف اثر هیدرولوژیکی زیرحوضه های یاد شده در هر سطح هم پیمایش، هیدروگراف سیلاب خروجی شبیه سازی گردید. بررسی نتایج نشان می دهد زیرحوضه های سطح هم پیمایش ۱ و ۲ واقع در خروجی حوضه صفارود با شاخص ۶۷/۰ و ۷۸/۰ دارای کمترین تاثیر و در مقابل زیرحوضه های واقع در سطح ۴ با شاخص ۱۰/۱ دارای بیشترین تاثیر بر دبی اوج سیلاب خروجی از حوضه میباشند. میزان تغییرات ایجاد شده در ناحیه میانی و مناطق بالاتر، ناشی از شکل حوضه در تلفیق با شدت سیل خیزی می باشد. با توجه به نتایج ذکر شده توصیه میگردد جهت کاهش هزینه های اجرایی کنترل سیلاب در حوضه آبخیز صفارود تمرکز عملیات اجرایی در مناطق اولویت بندی شده شامل زیرحوضه های بالاتر و همچنین میانی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

کنترل سیل ، آبخیزداری ، بهینه سازی عملیات ، مدل HEC-HMS ، حوضه آبخیز صفارود