بررسی غالبیت و فراوانی جمعیت گونه های پیله خوار نخود در مزارع نخود غرب کشور با استفاده از تله های فرومونی

چکیده: کرم پیله خوار نخود به عنوان یکی از آفات مهم و کلیدی نخود همه ساله خساراتی را باعث می شوند که میزان آن در مناطق مختلف متفاوت می باشد در ایران ۹۶% مناطق زیر کشت حبوبات، مورد هجوم این آفت قرار دارند. تا کنون چندین گونه از این حشره در نقاط مختلف دنیا از روی نخود گزارش شده اند که دو گونه Helicoverpa armigera Hubner و Heliothis viriplaca Hufnagel از اهمیت بیشتری برخوردارند. این دو گونه روی دامنه وسیعی از گیاهان زراعی و وحشی فعالیت می کنند و بیشترین خسارت را به نخودکاریهای ایران وارد می سازند. به منظور پایش و بررسی نوسانات سالانه جمعیت گونه های کرم پیله خوار نخود چهار استان با موقعیت جغرافیایی متفاوت شامل آذربایجان غربی (ارتفاع زیر ۱۳۵۰ متر ) کرمانشاه (بین۱۳۵۰ تا ۱۴۰۰ متر) لرستان (بین ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰متر) و کردستان (بین ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ متر) مورد بررسی قرار گرفتند. در هر استان ۲ مزرعه یک هکتاری(۱۰۰ متر در ۱۰۰ متر) انتخاب شده و در هر مزرعه ۳ تله قیفی در قطر اصلی با فواصل ۳۰ متر از یکدیگر قرار داده شدند.در هر تله به طور تصادفی یکی از فرومونهای جنسی گونه-هایHelicoverpa armigera) ، Heliothis viriplaca وHeliothis peltigera (Schiff.) قرار داده شد. حشرات شکار شده توسط تله های فرومونی هر هفته یکبار جمع آوری، شمارش و بر حسب تله ای که توسط آن شکار شده بود جداسازی و برای شناسایی و تعیین گونه به بخش رده بندی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، ارسال شدند. نتایج سال اول پروژه نشان داد که در هر ۴ استان، پرواز این آفت از اواخر خرداد شروع شده و تا تیر ماه ادامه می یابد و اوج پرواز در خردادماه قابل مشاهده می باشد. داده های بررسی حاضر نشان داد که گونه Helicoverpa armigera گونه غالب پیله خوار در استان های مورد بررسی به غیر از آذربایجان غربی می باشد.

کلیدواژه ها:

کرم پیله خوار نخود ، نوسانات جمعیت ، تله فرومونی