گرایش های مختلف حقوق مالکیت فکری؛ از نظام حداکثری تا نظام های جایگزین

به دنبال تبعات منفی حمایت گسترده از حقوق مالکیت فکری در حوزه های مختلف، به ویژه سلامت، انتقال فناوری، دانش و رقابت، گرایش های مختلفی به منظور حفاظت از منافع عموم و مقابله با نظام مالکیت فکری حداکثری پا به عرصه وجود گذاشتند. این گرایش ها به پشتوانه نهادهای مدنی و تمایلات عمومی، با شعارهایی چون حفاظت از سلامت عمومی، آزادی اطلاعات، دسترسی به دانش و انتقال فناوری با توسل به ابزارهای مختلف سیاسی و حقوقی، درصدد محدود کردن نظام مالکیت فکری حداکثری برآمدند که آثار آن را می توان در تهیه اعلامیه دوحه سازمان تجارت جهانی در مورد موافقتنامه تریپس و سلامت عمومی، اعلامیه ژنو در خصوص آینده وایپو، قطعنامه مجمع عمومی سازمان بهداشت جهانی، نهضت کپی لفت و استفاده از حقوق رقابت برای تحدید مالکیت فکری، به وضوح دید. این گرایش در محدود کردن نظام حداکثری مالکیت فکری موفق بوده، اما در پیشنهاد نظام جایگزین برای حقوق مالکیت فکری توفیق چندانی نداشته که دلیل آن ضعف پیشنهادهای ارائه شده از جمله صندوق جایزه برای نوآوری است.

کلیدواژه ها:

حقوق مالکیت فکری ، نظام مالکیت فکری حداکثری ، موافقتنامه تریپس ، وایپو ، دسترسی به دانش ، کپی لفت ، حقوق رقابت