تحلیل اسطوره گرایانه و بررسی خاستگاه داستان سیاوش و کیخسرو در شاهنامه بر اساس آیین آشناسازی

از جنبه های تحلیل در داستان های شاهنامه قابلیت تاویل پذیری اسطوره ای آنهاست. در بین داستانهای شاهنامه داستان سیاوش از نمونه هایی است که به لحاظ روایی و پیوند محورهای عمودی و افقی داستان، با روایت های پیشین و پسین خود تناسب دارد. در این مقاله داستان سیاوش با نگاه تلفیقی و بر بنیاد رویکردهای نقد ساختارگرا، اسطورهای و نظریه دریافت، تحلیل اسطوره ای شده است . مبنای این تحلیل آیین آشناسازی بوده و با بهره بردن از نظر الیاده ، آیین تشرف در روایت سیاوش را باز نموده ایم . در این مقاله از شیو ه قیاسی و نه همسان سازی میان عناصرداستان سیاوش و کی خسرو با آیین آشناسازی استفاده شده است . در این بازنمایی، داستان از تولد سیاوش تا پایان کنشگری کیخسرو، یک واحد تلقی شده و کنش این دو شخصیت در تکمیل همدیگر پنداشته شده اند . براساس یافته های پژوهش، بالیدن و برآمدن سیاوش و سپس فرورفتن او در غروبستان توران زمین ، همچون فرورفتن دانه در خاک است؛ گویی که داستان در این بخش ناتمام باقی می ماند تا آنجا که در سویی دیگر با برآمدن کیخسرو به دور از چشم اغیار و بالیدن او در همان سرزمین توران، داستان را به خودبسندگی می رسا ند. نشانه ها و قراین نمادین موجود در متناین واحد داستانی مثل: کوه، دایه، گذر از آب ، حیوان نمادین ، آزمون و...، موجب تقویت مفهوم آشناسازی در آن است.

کلیدواژه ها:

آیین آشناسازی ، اسطوره ، سیاوش ، کهن الگو ، کیخسرو