مقایسه توان رسوب دهی واحدهای سنگ شناسی با استفاده از شاخص نسبی رنگ رسوبات (مطالعه موردی: حوزه آبخیز ورتوان- قزوین)

ت. خاک یکی از اصلی­ترین سرمایه­های ملی هر کشوری است که باید تدابیر جدی برای حفظ، نگهداری و احیاء آن اتخاذ گردد. نخستین گام برنامه ریزی برای اجرای برنامه های حفاظت و کنترل فرسایش خاک، کسب اطلاع از میزان فرسایش و تعیین اهمیت نسبی منابع رسوب و در نتیجه شناسایی مناطق بحرانی در داخل حوزه آبخیز می باشد. هدف اصلی این تحقیق تعیین توان نسبی هر یک از واحدهای سنگ­شناسی حوضه ورتوان در تولید رسوب حوزه، از طریق مقایسه رنگ قطر میانه دانه­های رسوب با رنگ­دانه­های خاک موجود در هر واحد سنگ­شناسی است. نتایج نشان داد که ذرات تخریبی هر واحد سنگ­شناسی، تقریبا یک نوع رنگ غالب را تشکیل می­دهند درحالی­که نمونه­های رسوب از ترکیب ذرات با رنگ های مختلف تشکیل یافته­اند. نتایج آزمون تی مستقل بین مقادیر میانگین رنگدانه مشاهداتی و میانگین رنگدانه مورد انتظار حاکی از آن است که به جز واحد سنگ­شناسی آندزیت سایر واحدهای سنگ­شناسی حوزه توان رسوب­دهی متفاوتی از مقادیر مورد انتظار در تولید رسوب داشته­اند. همچنین نتایج نشان داد که توان نسبی تولید رسوب به ترتیب در واحدهای سنگ­شناسی حاوی رنگ­دانه­های سیاه (شیل ذغالی)، سفید و قرمز (توف­های پلاژیوکلازدار و مادستون قرمز)، سبز (ماسه­سنگ)، خاکستری (آندزیت) و در نهایت قهوه­ای (آهک اوربیتولین­دار، آهک­های شیلی، ماسه­سنگ قرمز و توف) کاهش می­یابد. علاوه براین روش منشایابی با استفاده از رنگ­دانه­های رسوب روشی با ارزش برای تعیین توان نسبی رسوب­دهی واحدهای مختلف سنگ­شناسی می­باشد

کلیدواژه ها:

Sediment sources ، source fingerprinting ، relative sediment yield ، grain color ، منابع رسوب ، منشایابی ، رسوب دهی نسبی ، رنگ دانه ها.