مروری بر مکانیسم اثر تثبیت کنندگی انواع خاکپوش ها بر حرکت ماسه های روان

پدیده فرسایش بادی به عنوان یکی از اصلی ترین فرآیندهای زوال سرزمین در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می آید. انتشار گرد و غبار و حرکت ماسه های روان توسط نیروی باد به عنوان یکی از علل اصلی فرآیند بیابانزایی شناخته شده است که در نتیجه آن تبدیل مناطق کشاورزی به زمین های بایر و ایجاد پوشش ماسه بر روی آن ها است. تپه های ماسه ای، به علت رطوبت ناکافی و همچنین عدم پوشش مناسب گیاهی، دارای چسبندگی کمی بوده و مستعد فرسایش بادی می باشند بنابراین تثبیت و جلوگیری از پیشرفت آن ها ضروری است. یکی از شیوه های متداول کنترل ماسه های روان استفاده از خاک­پوش بر سطح پهنه های ماسه ای است که خاک­پوش­ ها به دو گروه نفتی و غیرنفتی تقسیم می شوند. اخیرا توجه به بحث تخریب محیط به وسیله خاک­پوش نفتی همچنین هزینه های زیاد استفاده از این نوع خاک­پوش­ ها، باعث فعال شدن مراکز علمی و پژوهشی کشور در زمینه تحقیق بر روی تغییر در نوع و شیوه های استفاده از خاک­پوش گردیده است. در تحقیق حاضر به معرفی انواع خاک­پوش از دیدگاه مکانیسم عملکرد آن ها در تثبیت ماسه های روان و شناخت معایب و مزایای استفاده از خاک­پوش­ ها پرداخته شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد، اگرچه استفاده سنتی از خاک­پوش نفتی در طی سال­ ها به عنوان یک اقدام ضربتی مورد توجه بخش اجرای تثبیت ماسه های روان بوده است به دلیل معایب و مشکلات فراوان آن از جمله هزینه های زیاد استفاده از این نوع خاک­پوش و لزوم به کارگیری ماشین آلات سنگین در عملیات میدانی، مشکلات زیست محیطی و بهداشتی کار با این نوع خاک­پوش و در نهایت خسارت های هنگفتی که هرساله منابع اقتصادی ما از فرسایش بادی متحمل می گردد امروزه پیشنهاد می شود که ضمن بکارگیری از خاک­پوش نفتی در موارد بسیار ضروری، تحقیق و ترویج استفاده از خاک­پوش های زیست تخریب پذیر که با عناوین مختلف به کار برده شده، استفاده شود تا در آینده ضمن افزایش خواص مقاومتی و کیفیت این خاک­پوش های زیست سازگار، هزینه های تولید آن نیز تا حد قابل قبول کاهش داد.

کلیدواژه ها:

فرسایش بادی ، فرسایش پذیری ، ماسه های روان ، تثبیت ، خاک پوش