بررسی مکانی درجه آسیب پذیری حوزه آبخیز با رویکرد اقلیمی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز درودزن، استان فارس)
محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 14، شماره: 28
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 50
فایل این مقاله در 11 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JWMR-14-28_006
تاریخ نمایه سازی: 23 دی 1402
چکیده مقاله:
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: بررسی مکانی درجه آسیب پذیری در جهت شناسایی مناطق آسیبپذیر و تصمیم گیری برای حفاظت از منابع طبیعی و دستیابی به توسعه پایدار گام مهمی است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی مکانی درجه آسیب پذیری حوزه آبخیز سد درودزن در استان فارس با رویکرد اقلیمی انجام شد.
مواد و روش ها: داده های اقلیمی ۹ ایستگاه کلیماتولوژی در بازه زمانی ۱۳۷۰-۱۳۹۹ مورد استفاده قرار گرفت. شاخص های تاثیرگذار بر آسیب پذیری حوزه آبخیز که شامل شاخص بارش فصل مرطوب، فصل خشک، دمای دوره سرد، دمای دوره گرم، حداکثر سرعت باد و ارتفاع از سطح دریا بودند استخراج گردید. پس از تعیین شاخص های مذکور، شاخص آسیب پذیری کلی (OVP) محاسبه شد.
یافته ها: نتایج نشان داد شاخص فصل خشک بهترتیب در محدوده ۶/۴۰ تا ۶۶/۱۹ میلی متر برای ایستگاه های چمریز و امامزاده اسماعیل و شاخص فصل مرطوب بهترتیب در محدوده ۷۰/۶۷ تا ۵۳۸/۰۳ میلیمتر برای ایستگاه های اقلید و چمریز متغیر است. همچنین شاخص دوره سرد بهترتیب بین محدوده ۱/۷۷ تا ۲/۶۵ درجه سانتی گراد برای ایستگاه درودزن و زرقان و شاخص دوره گرم بهترتیب ۱/۵۲ تا ۲/۲۱ درجه سانتیگراد برای ایستگاه چمریز و زرقان بهدست آمد. شاخص حداکثر سرعت باد بهترتیب بین محدوده ۰/۸۰ تا ۰/۸۵ کیلومتر بر ساعت برای ایستگاه های اقلید و درودزن محاسبه شد. ارتفاع از سطح دریا نیز بررسی شد. نتایج مبتنی بر تحلیل شاخص های اقلیمی نشان میدهد که شاخص آسیب پذیری کل در آبخیز سد درودزن بین ۲۵/۷ تا ۳۴/۲ قرار گرفته و در طبقه با درجه برگشت پذیر می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج بهدست آمده و در نظر گرفتن پتانسیل خوب این حوزه آبخیز، نیاز به در نظرگرفتن اقدامات مدیریتی و پیش گیرانه در برابر تهدیدات خشک سالی و سیل ناشی از تغییرات اقلیمی و تغییرات انسانی حائز اهمیت است. با توجه به اینکه طبق استاندارد روش مذکور شاخص کمتر از ۴۰ در محدوده برگشتپذیر میباشد. لذا با توجه به قرارگیری شاخص آسیبپذیری محدوده مورد مطالعه با رویکرد اقلیمی در محدوده کمتر از ۴۰ میتوان نتیجه گرفت که هر چند منطقه بهویژه در سالهای اخیر دچار تغییرات زیادی شده است ولی با توجه به تغییرات جزئی شاخصهای اقلیمی در بلندمدت این حوزه آبخیز هنوز تا مرزهای تابآوری از جنبههای فیزیکی فاصله داشته و با اتخاذ الگوهای مدیریتی مناسب قابلیت برگشت به شرایط ایدهآل را دارد. نتایج تحقیق، علاوه بر بیان اهمیت تاثیرات تغییر مولفه های اقلیمی، به کاربرد آنها در بهکارگیری مدیریت صحیح و سازگار با تغییرات مولفه های اقلیمی در سیاست های آتی مدیریت حوزه آبخیز کمک شایانی خواهد کرد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
فاطمه بیاتانی
Watershed Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Ardakan University
مهدی حیات زاده
Department of Natural Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Ardakan University
فرزانه فتوحی فیروزآباد
Department of Natural Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Ardakan University
علی فتح زاده
Department of Natural Engineering. Faculty of Agriculture and Natural Resources, Ardakan University
ایوب کرمی
Watershed Science and Engineering, Forough Fardad Knowledge base Company, Yazd Science and Technology Park
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :