ارزیابی اهداف و عملکرد بانکداری اسلامی در ایران و سایر کشورهای اسلامی

سیستم پولی و بانکی در اقتصاد هر جامعه­ای مانند رگ­های بدن، نقش حیاتی در جریان درست و مورد نیاز پول در اقتصاد دارد. از این­رو در علم اقتصاد و هم­چنین در دین اسلام توجه ویژه به این بخش شده است. اهداف سیستم پولی و بانکی اسلام را می­توان در متون اصلی و چارچوب مدیریت اجتماعی این دین جستجو کرد. در این مقاله ابتدا، اهداف مهم بانکداری اسلامی از متون موثق دینی و هم­چنین نتایج پژوهش­های پیشین استخراج گردیده­است. در مرحله بعدی شاخص­های قابل اندازه­گیری که در سطح بین­المللی منتشر می­شود، برای این اهداف معرفی شده است. بعد از مشخص شدن شاخص­های بانکداری اسلامی، به بررسی وضعیت آن­ها در ایران پرداخت شده و هم­چنین با سایر کشورهای اسلامی منتخب مقایسه شده است. این بررسی نشان می­دهد که متاسفانه کشورهای اسلامی با اهداف مطرح شده در سیستم پولی جامعه اسلامی (مانند سهولت دسترسی به وام، دسترسی به خدمات مالی، نرخ بهره بانکی و غیره) فاصله زیادی دارند و حتی وضعیت به مراتب بدتری نسبت به کشورهای غیراسلامی دارند. متاسفانه بر پایه شاخص­های بررسی شده، کشور ایران در مقایسه با سایر کشورهای اسلامی وضعیت بدتری دارد و این نیازمند بررسی و علت­یابی دقیق موضوع است که در پایان به واکاوی دلایل اصلی ضعف در این شاخص­ها پرداخته شده است. وجود رانت­ها و فساد، تورم، ضعف بخش مولد اقتصاد و عدم شفافیت در اقتصاد از جمله این دلایل است.

کلیدواژه ها:

Indicators of Islamic banking ، Islamic banking purposes and the banking system ، شاخص های بانکداری اسلامی ، اهداف بانکداری اسلامی ، سیستم بانکی