جایگاه انگاره دین در نظام فلسفی هگل

هگل دیدگاهی تاریخی درباره دین و سیر تکامل آن دارد. این سیر با حرکت روح از نازل­ترین مرتبه آغاز میشود و تا رسیدن به عالی­ترین جایگاه -روح مطلق- ادامه مییابد؛ روح آدمی با گذار از هنر، به دین میرسد و سپس، بهسوی عقلانیت محض حرکت می­کند. در این مقاله، در پی آنیم تا نخست، به شیوه­ای توصیفی، معانی متفاوت مورد نظر هگل از انگاره دین را، در دوره­های مختلف فکری وی، بیان ­کنیم؛ سپس، به پدیدارشناسی تاریخی این انگاره از دید وی خواهیم پرداخت. هگل معتقد است که انگاره دین ماهیت دوگانه­ای دارد: ازیکسو، متشکل از امر حسی- هنری و ازسویدیگر، دارای وجهی مفهومی-فلسفی است؛ براساس همین نگرش، انگاره دین را بهعنوان یک حد وسط منحصربهفرد، نسبت به دیگر واسط­ها، در سیر تکامل روح تبیین میکنیم. علاوه بر این، از تاثیر صورت سه­گانه اقانیم مسیحی بر تلقی دیالکتیکی هگل از سیر تاریخی روح یاد خواهد شد، به­مثابه امری که خوانش­های متفاوت و گاه متضاد از فلسفه هگل به دست میدهد.

کلیدواژه ها:

اقنوم های سه گانه ، دین شناسی هگل ، مسیحیت و فلسفه هگل ، فلسفه دین