میانی اندیشی صدرایی در هستی شناسی، متکی بر وجود منبسط

فلاسفه مسلمان به منظور تبیین نحوه ارتباط میان مراتب هستی، اموری را به مثابه میانی­ها مطرح ساخته­اند. در فلسفه ملاصدرا، وجود منبسط، به عنوان صادر اول، میان هویت غیبیه و ماهیات قرار دارد. این وجود مجرای مبانی هستی­شناختی اصالت، وحدت و تشکیک در وجود است. بنابراین هستی­شناسی مبتنی بر نقش میانی این وجود، ظهور مبسوطی است از میانی­اندیشی صدرایی. بر اساس این ساختار میانی اندیشانه، امکان بی­نهایت امور میانی وجود دارد که اگرچه نام و تعین آن­ها ناشناخته است ولیکن وجود آن­ها انکار ناپذیر است. وجود منبسط وجود واحدی است که در عین حال شامل مراتب بی­نهایت است و همیشه مرتبه­ای میانی، میان دو مرتبه هستی­شناختی از این وجود، قابل فرض است. بنابراین همه هویاتی که فلاسفه پیشین به عنوان میانی­ها بدان اشاره کرده بودند، می­تواند به عنوان مراتب این وجود واحد تبیین شود. ثمره چنین تبیینی را در حل مسائلی نظیر وحدت و کثرت فعل خداوند، حقیقت علم و جایگاه کلام و صورت نوعیه می­توان مشاهده کرد.

کلیدواژه ها:

اصالت وجود ، تشکیک وجود ، ملاصدرا ، میانی اندیشی ، وجود منبسط ، وحدت وجود