یافته های آندوسکوپیک و پاتولوژیک دستگاه گوارش فوقانی در کودکان ۳ تا ۱۲ سال مبتلا به درد مزمن شکمی بدون علت مشخص

سابقه و هدف: درد مزمن و یا راجعه شکم به صورت سه دوره درد شکمی که حداقل برای ۳ ماه متوالی اتفاق بیفتد و به اندازه ای شدید باشد که بتواند در عملکرد طبیعی کودک تاثیر سوء بگذارد، تعریف می شود. وجود درد شکم می تواند یک شکایت چالش برانگیز برای بسیاری از متخصصین باشد، زیرا در عین حال که می تواند بیانگر یک یافته کاملا خوش خیم باشد، ممکن است بر وجود یک پاتولوژی حاد و بدخیم نیز دلالت کند. مهم ترین اقدام پزشک معالج در این مرحله تشخیص ارگانیک و یا عملکردی بودن بیماری می باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی عملکرد تشخیصی آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی در تشخیص علل ارگانیک درد مزمن شکم در کودکان و بررسی ارتباط علایم بالینی با یافته های پاتولوژیک آندوسکوپی در کودکان ۳ تا ۱۲ سال مبتلا به درد مزمن شکمی انجام شده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر به صورت یک مطالعه مقطعی بر روی ۱۰۰ کودک مبتلا به درد مزمن شکم بدون علت پاتولوژیک، که به کلینیک کودکان بیمارستان آیت الله موسوی زنجان مراجعه کرده بودند، انجام شد. در ابتدا پس از شرح حال اولیه وبررسی علایم بالینی بیمار، آزمایشات تشخیصی و پاراکلینیکی جهت تعیین علت درد مزمن شکم صورت گرفت. درصورت تشخیص علت درد با استفاده از بررسی های کلینیکی و پاراکلینیکی، بیمار از مطالعه خارج و درمان متناسب با تشخیص برای وی انجام شد. سپس کودکانی که علت مشخصی برای درد شکم آن ها یافت نشد جهت انجام آندوسکوپی به پزشک فوق تخصص گوارش اطفال ارجاع داده شدند. پس از بررسی و مشاهده کامل دستگاه گوارش فوقانی یک نمونه پاتولوژی نیز برای تمام بیماران تهیه شد. یافته های آندوسکوپی، پاتولوژی، دموگرافیک و بالینی برای تمام بیماران ثبت شد. داده ها در نهایت توسط نرم افزار ۲۶SPSS با استفاده از تست های آماری کای دو، تست دقیق فیشر، تی تست و من-ویتنی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرارگرفت. یافته ها: در این مطالعه، میانگین و  انحراف معیار سنی کودکان ۲/۶۶±۸ سال بود. ۶۳ درصد از آن ها دختر و ۷۵ درصد ساکن شهر زنجان بودند. شایع ترین شکایت در کودکان بعد از درد شکم، استفراغ (۱۹ درصد) و تهوع (۱۴ درصد) و عدم پاسخ به درمان سرپایی (۸ درصد) بود. شایع ترین علایم همراه با درد مزمن شکمی به ترتیب استفراغ (۳۲ درصد)، پوسیدگی دندان(۲۷ درصد) و یبوست(۲۲ درصد) بود. یافته های آندوسکوپی تنها در دو بیمار مبتلا به درد شکم نرمال بود و در ۹۸ درصد حداقل یک ضایعه ارگانیک وجود داشت. شایع ترین یافته ها در بررسی پاتولوژی به ترتیب ریفلاکس معدوی- مروی(GERD I) با ۴۸ درصد فتق هیاتال لغزشی (Small sliding hiatal hernia) با ۳۷ درصد و GERD II (۲۴ درصد) بودند. استنتاج: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که اغلب دردهای مزمن شکمی در کودکان منشا ارگانیک دارد و بهتر است بررسی های تکمیلی جهت یافتن علت درد صورت گیرد. شایع ترین یافته پاتولوژیک در این کودکان  GERD I, IIو فتق هیاتال لغزشی بود. تظاهرات بالینی بیماری، تنوع علائم بالینی، یافته های پاراکلینیکی، تست های اولیه و نتایج بیوپسی مخاطی می تواند در تشخیص علت درد مزمن کمک کننده باشد، لذا با یافتن علت درد می توان اقدامات موثر جهت کنترل درد این کودکان انجام داد.

کلیدواژه ها:

upper gastrointestinal endoscopy ، chronic abdominal pain ، GERD I ، II ، sliding hiatal hernia ، Iran ، درد مزمن شکمی ، آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی ، کودکان ، GERD I ، II ، فتق هیاتال لغزشی ، ایران