برآورد میزان فرسایش و تولید رسوب در حوضه های آبخیز بر مبنای پردازش تصاویر ماهواره ای و فن GIS با استفاده از نمونه ی فیزیکی تخمین رسوب EPM (مطالعه ی موردی: حوضه ی آبریز سد دز)

فرسایش خاک بر اثر آب یکی از مهم ترین عوامل ویرانی زمین به شمار رفته، و امروزه به عنوان یک خطر زیست محیطی جدی در سراسر جهان تلقی می گردد. در تحقیق حاضر با بکارگیری از فن سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی، میانگین فرسایش و رسوب ویژه و همچنین نقشه ی پهنه بندی خطر فرسایش در دو زیرحوضه ی بالادست سد دز، واقع در جنوب غربی استان لرستان، به نام های زیر حوضه های آب سرخ و کشور با مساحتی بالغ بر ۱۹۹۲۰ هکتار، به وسیله ی نمونه ی فیزیکی EPM انجام پذیرفته است. با توجه به نتایج به دست آمده، قریب به ۶۰ درصد منطقه از نظر پوشش گیاهی، اراضی بایر یا مراتع فقیر به شمار می روند. از نظر طبقه بندی فرسایشی، می توان منطقه را به چهار طبقه با فرسایش کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تقسیم بندی کرد. میزان متوسط فرسایش ویژه و بار رسوب تخمین زده شده به وسیله ی نمونه ی فیزیکی EPM در منطقه ی مطالعاتی به ترتیب برابر با ۷۱۸/۳۲۰۳ و ۸۴۴/۲۲۰۴ مترمکعب در کیلومترمربع در سال است. همچنین، با توجه به نقشه های پهنه بندی، مناطق واقع در قسمت میانی و جنوبی منطقه، به دلیل داشتن پوشش گیاهی فقیر و ساختار زمین شناسی سست، دارای فرسایش خیلی زیادی می باشند. در صورتی که مناطق شمالی منطقه، با توجه به تراکم بیشتر پوشش گیاهی، از فرسایش کمتری برخوردارند. میزان رسوب ویژه اندازه گیری شده در ایستگاه آبسنجی، ۱۷۸/۲۲۲۳ مترمکعب در کیلومترمربع در سال است، که در مقایسه با مقدار محاسبه شده، نمونه ی فیزیکی EPM عملکرد مناسبی داشته است.

کلیدواژه ها:

بار رسوب ، حوضه ی آبخیز دز ، کاربری اراضی ، RS ، نمونه ی فیزیکی EPM