ارزیابی و نقدی بر طرح ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی شیراز؛ مطالعه موردی محله مهدی آباد(کتس بس)

با تمرکز فقر در شهرها در طول چند قرن اخیر و به موازات صنعتی شدن جهان، جنبه­های کالبدی فقر در قالب محله­های فقیرنشین و اسکان غیررسمی عینیت یافت. برای حل این مساله،­ رویکرد توانمندسازی در دهه ۱۹۸۰ مطرح شد. این رویکرد، اجتماعات غیررسمی را نه به عنوان یک معضل بلکه به عنوان یک دارایی اجتماعی نگریسته تا توانمندسازی را جایگزین فرهنگ فرهنگ فقر بنماید. بنابراین تحقیق حاضر با تاکید بر مفاهیم و اصول توانمندسازی به بررسی میزان موفقیت طرح ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه­های غیررسمی شهر شیراز، مطالعه موردی محله مهدی­آباد(کتس­بس) با استفاده روش­های آماری و نگرشی کمی-کیفی به ارزیابی طرح پرداخته است. پس از استخراج جامعه نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد ۳۸۴ پرسشنامه در بین ساکنین محله مهدی­آباد پر شده و داده­های بدست آمده در نرم­افزار تحلیل آماری Spss مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان می­دهد، در فرضیه اول تحقیق که با استفاده از آزمون تی تک نمونه­ای(One Sample T-Test) مورد سنجش قرار گرفت، میانگین میزان موفقیت خانه محله مهدی­آباد در سطح معناداری ۰۰۰/۰ sig= برابر با ۲۴.۳ بوده که با میانگین مورد انتظار(۲۷)دارای اختلاف ۲.۷- است، بنابراین فرض خلاف تحقیق، یعنی عدم موفقیت خانه محله مهدی­آباد در اهداف توانمندسازی، تایید می­شود. در فرضیه دوم تحقیق نیز میانگین میزان موفقیت کلی طرح در دستیابی به اهداف توانمندسازی در محله مهدی­آباد، در سطح معناداری ۰۰۰/۰ sig= برابر با ۵۴.۴۳ بوده و با میانگین مورد انتظار ۹۶ دارای اختلاف میانگین ۴۱.۵۷- است، بنابراین فرضیه تحقیق یعنی عدم موفقیت طرح ساماندهی و توانمندسازی محله مهدی­آباد در ارتقای شاخص­های توانمندسازی محله، تایید می­شود. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که طرح توانمندسازی محله در مسیر دستیابی به اهداف خود تا حال حاضر موفق نبوده، و مهمترین علل آن وجود نگرش آمرانه در مراحل تهیه، تصویب و اجرای طرح است که ناقض مهمترین اصول توانمندسازی یعنی مشارکت­محوری و نهادسازی و آگاه­سازی است.

کلیدواژه ها:

اسکان غیررسمی ، رویکرد توانمندسازی ، سکونتگاه های غیررسمی شیراز ، محله مهدی آباد (کتس بس)