بررسی جرم شناختی بزه دیدگی اطفال در فضای سایبری

امروزه با گسترش روزافزون استفاده از اینترنت و فضاهای مجازی. به عنوان یک مسئله رایج زندگی روزانه مواجه هستیم. فضای سایبر، محیطی مجازی و غیرملموس در فضای شبکه های بین المللی است که این شبکه ها از طریق شاهراه های اطلاعاتی مانند اینترنت به هم وصل هستند. ازجمله مهم ترین ویژگی های این فضا، طبیعت فرامرزی آن است و به تبع آن جرائم اینترنتی را نمی توان در حصار مرزهای یک کشور محدود کرد. در واقع مکان جغرافیایی یک کاربر برای مجرمی که قربانیان خود را از طریق اینترنت انتخاب می کند. اولویتی محسوب نمی شود. ازاین رو گستردگی فضای سایبر نقاط مختلف دنیا را تحت پوشش قرا می دهد. لذا شناسایی جرم، مجرم و واکنش های مناسب علیه آن و شناخت قربانیان و حمایت از آن ها به مراتب مشکل تر از جرائم عادی است ازجمله مخاطبان این گونه ابزار و امکانات نیز کودکان و نوجوانان هستند که اغلب با آگاهی ناکافی وارد فضاهای مجازی شده و تحت تاثیر عوامل مختلف و مورد اعمال بزه های مختلف ازجمله هرزه نگاری، قاچاق جنسی از طریق اینترنت، آزار و اذیت اینترنتی، توریسم جنسی، تقاضای جنسی، خشونت رسانه ای واقع می شوند که به دلایلی نظیر عدم آگاهی کافی رایانه ای کنجکاوی، جذاب بودن قربانی به دلیل ویژگی هایی نظیر کودک بودن و نبود شیوه های نظارتی لازم به وقوع می پیوندند. مقابله با بزه دیدگی کودکان در هر شرایط و فضایی از هر بعدی بسیار مهم و شایان توجه است و باوجود افزایش این اتفاق در فضاهای مجازی و به دوراز چشم والدین و بزرگ ترها توجه به روش های مقابله با این موضوع به ویژه ازنقطه نظر حقوقی و بررسی ابعاد حقوقی رخدادهای مرتبط با آن، از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از این محیط ها که اخیرا بیش ازپیش بسیار موردتوجه و علاقه کودکان است و از سویی پتانسیل بالایی برای آسیب رساندن و اعمال بزه کودکان مشاهده شده است، فضای مجازی و فضای سایبری است. با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از رایانه در تمام امور اقتصادی، نظامی و اجتماعی جرائم مختلفی می تواند در حوزه رایانه رخ دهد. تمایل روزافزون به استفاده از فناوری های پیشرفته ازجمله رایانه و اینترنت، شرایط و بستر مساعدی برای ظهور جرائم سایبری به وجود آورده است. ازآنجاکه این جرائم در فضای مجازی انجام می شوند و مانند سایر جرائم ملموس نیستند. مراجع قضایی و انتظامی برای پیشگیری از این جرائم و کشف آن ها با چالش های نوینی مواجه هستند. رایانه و اینترنت به عنوان یکی از پدیده های نوظهور از اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی با حضور ملموس و عینی، بر جنبه های گوناگونی از حبات آدمی در هر قشر و سن تاثیر گذار بوده است. در این میان اما کودکان نیز به نوبه خود هم در استفاده از اینترنت سهم داشته اند و هم موارد سوءاستفاده به آنان مرتبط شده است. بهترین شیوه در کاهش بزه دیدگی کودکان پیشگیری وضعی از وقوع این جرائم در محیط سایبر است. در این رویکرد سعی بر این است با اتخاذ تدابیر صحیح و موثر از وقوع جرم جلوگیری شود. درواقع هدف، سلب فرصت و ابزار ارتکاب جرم از مجرم در فضای سایبر است. آنچه در این زمینه باید به کار گرفته شود؛ افزایش آگاهی های عمومی به خصوص والدین درزمینه چگونگی کاربرد اینترنت و شناسایی این فضا ناشناخته، آموزش نیروهای تعیب کننده و پلیس به طور کاملا سازمان یافته و تخصصی و اعمال شیوه های نظارتی از سوی نهادهای مسئول است.

کلیدواژه ها:

سیاست های حمایتی ، حقوق کیفری ایران ، حق دادخواهی ، کودکان بزه دیده