تحلیل دیدگاه مفسران غرب جهان اسلام (ابن عربی، ابن عطیه، قرطبی و ابن عاشور) در مساله خلقت زن از مرد
محل انتشار: دوفصلنامه کتاب قیم، دوره: 13، شماره: 29
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 33
فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_KGY-13-29_009
تاریخ نمایه سازی: 25 فروردین 1403
چکیده مقاله:
فهم درست نسبت به حقیقت هر چیز، به ویژه ماهیت انسان، تاثیر مستقیم بر کیفیت هویتبخشی و تدوین حقوق متناسب با آن دارد. به همین دلیل در این جستار، با اشاره به آیات خلقت زن از مرد، نحوه مواجهه مفسران غرب جهان اسلام (ابنعربی، ابنعطیه، قرطبی و ابنعاشور) با آیات خلقت زن مورد بررسی قرار گرفته تا ادعای وجود تبعیض جنسیتی در آیات پیشگفته که برداشت تفسیر مفسران یاد شده است تحلیل شود. مفسران یادشده با وجود اختلاف در مفردات آیات مربوطه، نتیجه مشترکی از کیفیت و هدف از خلقت زن ارائه کرده اند. ابنعربی، ابنعطیه و قرطبی حرف «من» در آیه ۱ نساء و ۷۲ نحل را «من» جنسیه دانستهاند؛ ولی ابن عاشور، «من» تبعیضیه میداند. با وجود این، همه مفسران یادشده، تبعیض در مبدا خلقت را نتیجه گرفتهاند. همچنین، ابنعطیه و قرطبی، «من» در آیه ۲۱ روم و ۱۸۹ اعراف را «من» جنسیه دانستهاند؛ اما ابنعاشور در ۲۱ روم، «من» نوع و در ۱۸۹ اعراف، «من» تبعیضیه میداند. البته، همه مفسران یادشده، هدف از خلقت زن را خدمت به مرد بیان کرده اند که ادعایشان بر دو دلیل استوار است: دلیل اولشان، به روایتی است که توام با روایات متعارض است و دلیل دومشان، بر تفسیر «ثم» در آیه ۶ زمر است که بدون بررسی رابطه معطوف و معطوفعلیه، آن را به معنای تاخیر رتبی گرفتهاند؛ در صورتی که لفظ «ثم»، هنگامی بر تراخی رتبی دلالت دارد که در آیه، شواهدی دال بر پایین بودن جایگاه معطوف نسبت به معطوفعلیه وجود داشته باشد. با توجه به اینکه چنین شواهدی در آیات مربوطه یافت نشد؛ اندیشه قرآنی، دلالت بر یکسانی و یگانگی ماهوی زن و مرد دارد. گواه بر این مطلب، تقریر میزان واحد ارزیابی تقوا برای همه انسانهاست.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مهناز قدرتی قره قشلاقی
دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسن رضایی هفتادر
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث،دانشکده الهیات،دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران