بررسی تاثیر مداخله تاب آوری بر بهزیستی معنوی نوجوانان کار

زمینه و هدف:کار کودکان مشکلی پیچیده است که حقوق اساسی آنان را نقض، رشد و تکامل آنها را تحت تاثیر قرار میدهد، کودکان را از کودکی، رشد استعداد و توانمندیهای بالقوه محروم میکند و آینده و رفاه آنان را تحت الشعاع قرار میدهد. این اقلیت اجتماع، عموما به حاشیه رانده شده یا در انزوای اجتماعی درنظر گرفته میشوند، بنابراین ارتقای عوامل حفاظتی در این گروه از کودکان و نوجوانان، دارای اهمیت ویژهای است. بهزیستی معنوی و تاب آوری فاکتورهای حمایتی و حفاظتی هستند. ارتقای تاب آوری موجب اعتلای سلامت و بهزیستی در بین کودکان آسیب دیده خواهد شد. بهزیستی معنوی راهی برای توانمند کردن افراد است، بهزیستی معنوی در نوجوانان میتواند راهی برای پیشگیری از خطر باشد. هر دو مفهوم تاب آوری و بهزیستی معنوی، تحت تاثیر بسترهای فرهنگی، اجتماعی جوامع قرار داشته و الزاما نتایج به دست آمده از مطالعات در یک جامعه، قابل تعمیم به جوامع دیگر نیست از این رو مطالعهی حاضر با هدف بررسی اثر مداخلهی تابآوری بر بهزیستی معنوی نوجوانان کار انجام خواهد شد.روش:مطالعه ی حاضر یک مطالعه ی مداخله ای یک سویه کور با دو گروه مداخله و کنترل است. جهت انجام این پژوهش پرسشنامه سنجش بهزیستی معنوی و جهت گیری زندگی۱ (شالوم(۲ روان سنجی شده است. ابزار روایی محتوای آموزشی در سلامت جهت بررسی روایی مداخله اعتبار یابی شد و مداخله تابآوری برای نوجوانان در این مطالعه تنظیم و اعتباریابی انجام گردید. مطالعه پایلوت با حجم نمونه ۱۴ نفر از نوجوانان دختر و پسر ۱۵ تا ۱۷ ساله که به صورت تخصیص تصادفی از مراکز حمایت از کودکان کار انتخاب شدند در دوازده جلسه یک ساعته انجام شد. نمونه ها ۹ دختر و ۵ پسر بودند. جهت مطالعه اصلی حجم نمونه بر اساس مطالعه پایلوت به تعداد ۶۸ نفر تعیین شد. پس از آن مداخله اصلی با حجم ۵۹ نمونه از نوجوانان ۱۵ تا ۱۷ ساله دختر و پسر انجام گرفت. نمونه ها ۳۰ دختر و ۲۹ پسر بودند. قبل از مداخله پرسشنامه بهزیستی معنوی شالوم و پرسشنامه تاب آوری نوجوانان، توسط نمونه ها تکمیل شده و مداخله طی هشت جلسه یک ساعته دو بار در هفته انجام گردید. در انتهای مداخله نوجوانان مجدد پرسشنامه ها را پر کردند.یافته ها: بازترجمه پرسشنامه توسط سازنده ابزار تایید شد. CVI کل پرسشنامه بالاتر از ۰,۹ حاصل گردید. در تحلیل عاملی اکتشافی چهار عامل استخراج شد. هر دو پرسشنامه چهار عامل با عناوین خدا، فرد، محیط اطراف و دیگران داشت. بار عاملی گویه ها در قسمت ایده آل از ۰/۳۶ تا ۰/۸۹ بدست آمد. در قسمت تجربه شده بار عامل گویه ها از۰/۴۱ تا ۰/۸۷ بود. ضریب آلفای کرونباخ ایده آل برای عاملها بین ۰/۶۷ تا ۰/۹۳ بدست آمد. ضریب همبستگی درون ردهای (ICC) برای قسمت ایدهآل معنادار بوده و مقدار آن ۰/۷۸۱ بود. آلفای کرونباخ ابزار در قسمت تجربه شده برای عاملها بین ۰/۷۹ تا ۰/۹۵ بدست آمد. ضریب همبستگی درون ردهای (ICC) برای قسمت تجربه شده معنادار بوده و مقدار آن ۰/۹۲۲ بود. CVI و CVR ابزار روایی محتوایی آموزشی در سلامت بالای ۰,۷۹ به دست آمد. روایی و پایایی مداخله تاب آوری برای نوجوانان توسط متخصصان در این مطالعه با نمره ۳۲,۶ تایید شد. در مداخله پایلوت متغیر بهزیستی معنوی افزایش یافته بود. در مطالعه اصلی نمره بهزیستی معنوی ایدهآل قبل از مداخله در گروه مداخله و کنترل به ترتیب ۳,۷۹ و ۳,۶۵ بوده است که پس از مداخله به ترتیب ۳,۸۲ و ۳,۵۰ شده است. نمره بهزیستی معنوی تجربه شده قبل از مداخله در گروه مداخله و کنترل به ترتیب ۳,۸۴ و ۳,۵۷ بوده است که پس از مداخله ۳,۶۹ و ۳,۴۹ شده است. نمره تابآوری قبل از شروع مداخله در گروه مداخله و کنترل به ترتیب ۳,۵۳ و ۳,۴۲ بوده است که پس از مداخله ۳,۴۱ و ۳,۲۷ شده است.بحث و نتیجه گیری:نتایج مطالعه به صورت کلی نشان داد نسخه فارسی پرسشنامه بهزیستی معنوی شالوم در جامعه ایرانی ابزاری معتبر است. مداخله تابآوری برای نوجوانان روایی و پایایی مناسبی دارد. مداخله تاب آوری بر روی دو متغیر تاب آوری و بهزیستی معنوی در این نوجوانان معنادار نبوده است که از دلایل آن میتوان نوع متفاوت آموزش و ویژگی های متفاوت دو گروه پایلوت و مطالعه اصلی اشاره کرد. با توجه به شیوع بیماری پاندمیک کرونا و نرسیدن حجم نمونه به تعداد مورد نظر و پر نکردن پرسشنامه برای هشت هفته پس از اتمام مداخله میتواند از دلایل معنادار نبودن آموزش باشد.

کلیدواژه ها:

نوجوانان کار ، کودکان کار ، تابآوری ، بهزیستی معنوی ،