فرصت ها و چالش های دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سوریه؛ با تمرکز بر جریان های فرهنگی فعال در این کشور

کشور سوریه از دیرباز یکی از مناطق هدف مهم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده است. با توجه به تحولات سال های اخیر منطقه و پایان جنگ داعش، دیپلماسی فرهنگی ایران در سوریه بیش از پیش اهمیت یافته است. پژوهش حاضر به منظور بررسی دقیق چالش ها و فرصت های دیپلماسی فرهنگی ایران در سوریه، بر شناخت جریان های فرهنگی فعال در سوریه به عنوان عامل اثرگذار بر تغییرات و تحولات فرهنگی تاکید دارد و بر اساس شناخت نسبی که از آن ها حاصل می شود در صدد پاسخ به سوال اصلی پژوهش است که عبارت از: «فرصت ها و چالش های دیپلماسی فرهنگی ایران در سوریه با تاکید بر جریان های فرهنگی فعال آن کشور چیست؟» پژوهش حاضر کیفی بوده و برای گردآوری داده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با فعالان و نخبگان، و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. از ۲۹۳ مضمون اولیه، ۳۰ مضمون سازمان دهنده و در نهایت ۶ مضمون فراگیر استخراج شده است. مضامین فراگیر عبارت اند از «فعالیت فرهنگی جریان های سوریه»، «جریان های فعال فرهنگی در سوریه»، «رویکردهای فرهنگی»، «بایدهای سیاست فرهنگی ایران در سوریه»، «چالش های سیاست فرهنگی ایران در سوریه» و «وضعیت فرهنگی جامعه سوریه». هرکدام از چالش ها و فرصت ها در چهار محور دسته بندی شده که عبارتند از: چالش های ناظر به «زمینه های فعالیت جریان های فرهنگی»، «ویژگی های فرهنگی سوری ها»، «عملکرد نهادهای فرهنگی ایران و «جریان های رقیب یا معارض». همچنین فرصت های ناظر به «زمینه های فعالیت جریان های فرهنگی»، «ظرفیت های فرهنگی جامعه سوری»، «جریان های موافق و همراه با ایران و «رویکردهای فرهنگی ویژه». هر کدام از این موارد شامل زیرمحورهایی است که در قالب یک نمودار نمایش و توضیح داده شده است. در نهایت دو ساختار ارتباطی برای چالش ها و فرصت ها ارائه شده است که مشخص کننده چگونگی برنامه ریزی فرهنگی به منظور تحقق دیپلماسی فرهنگی کارآمد است.

کلیدواژه ها:

دیپلماسی فرهنگی ، جریان های فرهنگی ، فرهنگ ، سوریه ، ایران ، جریان شناسی فرهنگی