پیش بینی میزان تبخیر- تعرق پتانسیل در معادلات فائو- پنمن- مونتیث ، هارگریوز- سامانی و جنسن – هیز اصلاح شده با استفاده از برنامه ریزی ژنتیک

عوامل زیادی در تبخیر و تعرق دخالت داشته و به همین جهت تعیین دقیق آنرا با مشکلات بسیار زیادی مواجه می سازد.در حقیقت دستیابی به روش های مناسب و دقیق در پیش بینی تبخیر- تعرق پتانسیل را می توان به عنوان یکی از مهمترین چالش ها در فرایند مدیریت میزان رطوبت مورد نیاز در تامین رطوبت گیاه دانست. مدل های فیزیکی مفهومی،رگرسیونی و سری های زمانی از معمول ترین روش های تحلیل میزان تبخیر- تعرق پتانسیل در معادلات مختلف میباشندکه با توجه به پیچیده بودن حل خطی میزان تبخیر- تعرق پتانسیل یا کمبود اطلاعات مورد نیاز، نتایجی همراه با خطاارائه میدهند. امروزه مدلهای هوشمند با توجه به توانایی در حل پدیده های غیرخطی و پیچیده، کاربردهای فراوانی در مسائل روابط آب،خاک و گیاه پیدا کردهاند. در تحقیق حاضر ضمن معرفی برنامه ریزی ژنتیک (GEP) به عنوان یک روش مناسب برای تخمین مقدار تبخیر- تعرق پتانسیل با استفاده از دادههای هواشناسی شهر تبریز، از این روش به منظور پیش بینی تبخیر- تعرق پتانسیل معادلات فائو- پنمن- مونتیث، هارگریوز- سامانی و جنسن- هیز اصلاح شده استفاده گردید. با توجه به شاخص های آماری بکار گرفته شده، نتایج نشان داد که برنامه ریزی ژنتیک قادر است که مقادیر تبخیر- تعرق پتانسیل در معادلات فائو- پنمن- مونتیث، هارگریوز- سامانی و جنسن- هیز اصلاح شده را به ترتیب با ضریب تبیین 0.9392، 0.9728 و 0.9607 برآورد نماید، که حاکی از کارایی مناسب و دقت بالای برنامه ریزی ژنتیک در پیش بینی تبخیر- تعرق پتانسیل معادلات فائو- پنمن- مونتیث، هارگریوز- سامانی و جنسن- هیز اصلاح شده میباشد. همچنین نتایج نشان از ارتباط قوی بین داده های ورودی( اختلاف دمای حداقل و حداکثر روزانه و میانگین آنها) در تخمین تبخیر- تعرق پتانسیل معادله هارگریوز- سامانی نسبت به دو معادله دیگر داشت. همچنین راه حل های صریحی که نشانگر ارتباط بین متغیر های ورودی و خروجی باشد، بر مبنای برنامه ریزی ژنتیک ارائه گردید.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی ژنتیک ، تخمین ، تبخیر- تعرق پتانسیل ، معادلات تبخیر- تعرق