بازخوانی نقش حیاط مرکزی در معماری سنتی ایرانی و استفاده از آن در معماری معاصر ( با نگاه به معماری سنتی یزد )

فضاهای باز ساختمان های سنتی ایران ( حیاط ها ) ،گزیده های نمادین طبیعت هستند که بستر عملکردی، اقلیمی، زیبایی شناسی، اجتماعی و انسانی را بارز می کنند. درخانه های سنتی حیاط مرکزی، به عنوان اصلی ترین فضای باز، نماینده هم زیستی با طبیعت است و مهمترین الگوی معماری ایرانی بوده و هزاران سال قدمت دارد و الگوی ازلی معماری ایران است.استفاده از حیاط مرکزی الگوی بسیار کهنی در ساخت و ساز مسکن بوده و همچنین فضاهای سکونتی با بهره گیری از تدابیر مختلف در اطراف آن شکل گرفته اند و کاربری های اطراف حیاط نیز باتوجه به اقلیم ها متفاوت بوده است، در واقع حیاط مرکزی ، قلب تپنده ساختمان های سنتی می باشد. محدودیت های زمانی ( اقتصادی، اجتماعی، سیاسی ) منجر به جدایی معماران از معماری سنتی شده است. در شهر یزد، بناهای فراوانی در سطوح مختلف جامعه، کنار یکدیگر قرار گرفته است و این بافت شهری تاریخی در میان شهرهای دیگر ایران، نادر است. این مقاله در ابتدا به تبیین نقش حیاط مرکزی در معماری بومی یزد می پردازد و خانه های حیاط مرکزی شهر یزد را مورد ارزشیابی قرار می دهد. این تحقیق با مطالعه کیفی صورت گرفته و ابزار گردآوری داده ها مطالعه منابع مکتوب می باشد. تکنیک به کار رفته فرایندی از نوشتار می باشد و با تصحیح استاد راهنما صورت گرفته است. در مسیر تحقیق جهت تبیین نقش فضاهای باز در پدیداری معماری بومی سنتی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق، حاکی از یافتن نقش محوری و گمشده فضاهای باز حیاط مرکزی در معماری سنتی بومی شهر یزد است و می تواند در الگوهای معاصر نیز کارامد باشد.

کلیدواژه ها:

حیاط مرکزی ، خانه های سنتی ، شهر یزد ، معماری معاصر