بررسی شرایط و اعتبار شهادت شاهد در حقوق کیفری و فقه

از آنجایی که انسانها ممکن است، در جریان زندگی اجتماعی خود بر سر حقوق و منافعی که دارند، گاهی اوقات به عللمختلف در استفاده از حقوق مورد نظر با یکدیگر دچار اختلاف و مشکل شوند، بنابراین لازم است که در صدد احقاق حق واثبات دعوی مورد ادعای خود برآیند. یکی از مهمترین عوامل احقاق حق و اجرای عدالت از دیرباز صلاحیت و علم قاضی بهمعنای عام کلمه بوده است، لیکن صرف نظر از این عامل مهم، عوامل مهم و موثر دیگری وجود دارند که از آنها به عنوان دلیلیا ادله ای اثبات دعوی نام برده می شود. که به موجب ماده 1258 قانون مدنی ایران بدین قرار است: 1- اقرار 2- اسناد کتبی 3-شهادت 4- امارات 5- قسم شهادت بعنوان یکی از قدیمی ترین و در عین حال از مهمترین وسایل و ادله اثبات دعوی می باشدقانون آیین دادرسی مدنی تشخیص درجه ارزش اثباتی شهادت و تاثیر آن در اثبات دعاوی به نظر شخص قاضی واگذار شدهاست، در حالی که در حقوق اسلام (فقه امامیه) قاضی بایستی براساس شهادت شهود مبادرت به اصدار رای نماید. شهودیکی از ارکان موفقیت در تحقیقات قضایی به شمار میروند؛ زیرا، در بسیاری موارد کشف حقیقت و صدور حکم عادالنه،بدون معاضدت کسانی که خود در صحنه ی وقوع جرم حضور داشته و چگونگی ارتکاب آن را ملاحظه کرده و یا مطلبی راشنیده اند، میسر نمی باشد؛ به همین دلیل ،ارزش اثباتی شهادت شهود در حقوق اسلام (فقه امامیه) بر خلاف حقوق ایران باتعداد شهود معین در تمامی دعاوی حقوقی دارای ارزش نامحدودی است. در فقه امامیه چنانچه شهود از شهادت خود پیش ازصدور حکم و یا بعد از صدور حکم رجوع نمایند، بر هر کدام از موارد مذکور، آثاری خاص مترتب است و مسیولیت شهوددر هر مورد متفاوت است، در حالی که در حقوق مدنی ایران به این کیفیت و به طور تفصیلی اشارهای نشده است. هدف نهایی و اصلی این مقاله این است که ارزش اثباتی شهادت شهود را در اثبات دعاوی از نظر حقوق اسلام و حقوق ایران مورد بحثو بررسی قرار دهد.

کلیدواژه ها:

شرایط شهادات ، فقه امامیه ، حقوق کیفری ، اعتبار شهادت