برهمکنش نورپردازی و زیباشناختی_ادراکی بناهای تاریخی شهر قم

نورپردازی علاوه بر تامین قابلیت دید، نقش مهم و کلیدی در ارتقاء عملکرد فضاهای تاریخی، تصویر ذهنی کاربران از این بناها در شب هنگام و هویت بخشی به این بناها ایفا می کند. بهرهمندی از کلیه مزایای که نورپردازی میتواند برای شهرها و ساکنانش فراهم کند، نیازمند در نظر گرفتن ابعاد متفاوت آن از ابعاد تکنیکی تا زیبا شناختی، برنامه ریزی و طراحی شهری است.ضرورت این موضوع در بناهای تاریخی به واسطه نقش ویژه ی آنها به عنوان یکی از اصلی ترین فضاهای گردشگردی وسازنده هویت اجتماعی و کالبدی آن مطرح می شود.در این پژوهش تلاش شده است که با روش تحقیق توصیفی از طریقه برسی اسناد و مطالعات در این زمینه به راهنمای طراحی روشنایی در این فضا ها و چک لیست مورد پژوهشی بناهای تاریخی دست یافته می شود.فرآیند تهیه ی این راهنما بر اساس شناخت توقعات موضوعی از بناهای تاریخی که عبارت اند از تعیین فضایی،یکپارچگی،سکون و تجمع طلبی وباز تعریف آن ها در قالب پنج اصل شناسایی شده تناسبات معنایی،تناسبات عملکردی،زمینه گرایی،جذابیت بصری،خوانایی، بوده است. نمونه های هدفمندی ازچهار تیپولوژی متفاوت گزینش شدند .ارزیابی روشنایی این بناها با روش مطالعات میدانی و بر اساس اعطای امتیاز به مولفه های اصلی و فرعی چک لیست پیشنهادی و با احتساب اوزان هر یک از مولفه های فرعی در دستیابی به مولفه های اصلی بوده است.بر اساس نتایج حاصل از این پخش ،اصل تناسبات عملکردی در بناهای تاریخی شهر قم بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده است که نشان دهند الویت این موضوع در طرح روشنایی این فضاها است.کسب امتیاز بسیار پایین دو مولفه ی جذابیت بصری و زمینه گرایی به ویژه مولفه زمینه گرایی نشان دهنده بی توجهی به فرصت های موجود در زمینه به ویژه در بناهای تاریخی شهر قم است.غفلتی که منجر به افول کیفیت عملکردی,ادراکی بناهای تاریخی شهر قم شده است.

کلیدواژه ها:

نورپردازی ، تناسبات ، زیباشناسی ادراکی ، بناهای تاریخی