تفویض تشریع به معصومان (ع) در رویکرد عالمان امامی

اصطلاح تفویض، گاه به معنایی در مقابل جبر و گاه به معنای واگذاری دست کم پاره ایامور به انسانی والا از سوی خداوند می باشد. اصطلاح دوم به دو گونه کلان تکوینی وتشریعی طبقه بندی می گردد؛ و اینکه خداوند جعل حکمی شرعی و کلی را به معصوم ویا معصومانی، سپرده باشد بی آنکه وحی یا الهام خاصی در خصوص آن حکم رسیده باشد،گونه ای متصور از تفویض در فضای تشریع است که ولایت تشریعی و گاه ولایت بر تشریعنیز خوانده شده است. در این نوشتار این معنا در ساحت رویکردهای عالمان امامی، موردبررسی قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده که در مجموع رویکرد عالمان امامی بدان،سه نظریه را سامان داده که هر یک طرفداران برجسته ای داشته و در دو دسته نظریهاختصاص و نظریه اشتراک قابل طبقه بندی است. نظریه اختصاص تشریع به خداوند کهمبتنی بر نفی هر گونه تفویض تشریعی است بر مستندهای قرآنی استوار است و به نظرمی رسد نظریه اشتراک، که بر عدم تنافی خود با مستندهای قرآنی نظریه اختصاص پا یمی فشرد، نظریه غالب در جامعه علمی امامی باشد. این نظریه که از منظر گستره دو گونهحداقلی و حداکثری دارد، گونه حداقلی آن، تفویض تشریعی را تنها در پیامبر (ص) پذیرفته وبر مستندهای روایی استوار است و گونه حداکثری آن، از اشتراک پیامبر (ص) و امامان (ص) باخداوند سخن گفته و با منهجی روایی و نیز اصولی، از آن دفاع می نماید.

کلیدواژه ها:

تفویض ، تفویض تشریعی ، معصومان ، عالمان امامی