بررسی تغییرات کاربری و پوشش اراضی پیرامون کلان شهرها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه ی تطبیقی شهرهای ارومیه و اصفهان )

امروزه گسترش فیزیکی شهرها و تخریب بی رویه اراضی کشاورزی یکی از مسائل و مشکلات تمدن بشری به ویژه در کشورهای در حال توسعه به شمار می رود. رشد شتابان، بی ضابطه و ناهمگون فیزیک شهر که اصطلاحا خزش یا پراکنده رویی نامیده می شود، ضرورت برنامه ریزی صحیح برای حفظ منابع با ارزش زمین و اقتصاد جامعه را آشکار می سازد. اطلاع از انواع تغییرات پوشش سطح زمین و فعالیت های انسانی، به عنوان اطلاعات پایه برای برنامه ریزی های مختلف، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دو شهر ارومیه و اصفهان به عنوان دو کلان شهر منطقه ای و با محیط طبیعی و ساختار اقتصادی متفاوت، از شهرهای پر اهمیتی هستند که در سال های اخیر با گسترش شتاب زاده ای همراه بوده اند. با گسترش کالبدی این شهرها سطح بسیار زیادی از زمین های اطراف به زیر ساخت و ساز رفته است و زمین ها و باغ های اطراف در خطر نابودی و تخریب قرار گرفته اند. در همین راستا، این مقاله کوشش دارد، با نگرش توصیفی تحلیلی به گسترش کالبدی دو کلانشهر ارومیه و اصفهان پرداخته و تاثیر آن بر اراضی پیرامون آن ها و تغییر کاربری اراضی در حریم شهرها را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 7 سالی و لندست 8 سال 2013 و استفاده از طبقه بندی به بررسی تغییرات ایجاد شده در طی سال های 2001 و 2013 پرداخته شد. مقایسه نقشه های کاربری اراضی در طول 12 سال نشان داد که شهرهای ارومیه و اصفهان به صورت گسترده ای با تغییر کاربری اراضی واقع شده در حریم خود به کاربری مسکونی به خزش خود ادامه می دهند. بدین ترتیب در دهه ی گذشته بخش قابل توجهی از اراضی کشاورزی و باغی اطراف ارومیه و اصفهان به مناطق مسکونی و صنعتی تبدیل گردیده است.

کلیدواژه ها:

کاربری و پوشش اراضی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، مقایسه پس از طبقه بندی ، ارومیه ، اصفهان