ریز رخساره های رسوبی و جغرافیای زیستی دیرینه گذر سازند چهل کمان به سازند خانگیران (پالئوژن) ، شرق حوضه رسوبی کپه داغ

حوضه رسوبی کپه­داغ در شمال و شمال­شرقی ایران قرار گرفته و سازندهای چهل­کمان و خانگیران از جمله مهم­ترین سازندهای پالئوژن این حوضه محسوب می­شوند. بخش فوقانی سازند چهل­کمان در مکان برش الگو شامل سنگ آهک­های ماسه­ای، مارن و سنگ آهک است که با گذر تدریجی به شیل­های سازند خانگیران تبدیل می­شود. در این مطالعه شرایط رسوبگذاری بخش فوقانی سازند چهل­کمان و قاعده سازند خانگیران در ارتباط با فونای گاستروپودی و اثرات فسیلی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. اثر فسیل­های شناسایی شده )تالاسینوئیدس و افیومورفا) در ارتباط با رخساره­های پهنه جزر و مدی و لاگونی بوده که بیانگر تشکیل در بخش­های کم عمق حوضه است. هم­چنین در این مطالعه گاستروپودهای Ampullinid از جنس Globularia برای اولین بار از حوضه رسوبی کپه­داغ شناسایی شدند که با توجه به قرار گیری آن­ها در رخساره مربوط به لاگون، می­توانند نشان دهنده بخش­های کم عمق پلت فرم کربناته از نوع رمپ برای قسمت فوقانی سازند چهل­کمان باشند. مطالعه دیرین زیست­شناسی آن­ها نشان دهنده تعلق حوضه رسوبی کپه­داغ به قلمرو تتیس می­باشد. این جنس تاکنون از بخش­های مختلفی از آسیای مرکزی، اروپای شرقی، مرکزی و غربی نیز گزارش گردیده است. با توجه به حضور این جنس در بخش فوقانی سازند چهل­کمان (پالئوسن پسین، ائوسن پیشین) حوضه رسوبی کپه­داغ، پیشنهاد می­شود حضور این جنس در لایه­های به سن بعد از ائوسن پیشین به سمت اروپا، نشان دهنده مسیر مهاجرت جنس مزبور از شرق به غرب بوده که می­توان حوضه توران را شرقی­ترین نقطه حضور این تاکسا در نظر گرفت که در طی آن حوضه آناتولی ترکیه نیز در وسط این مسیر قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

حوضه رسوبی کپه داغ ، سازند چهل کمان ، سازند خانگیران ، اثرات فسیلی ، گاستروپودهای Ampullinid