مدل سازی ارزیابی پس از بهره برداری (P.O.E) در مجموعه های مسکونی ایران و اولویت بندی ابعاد اصلی آن

کیفیت مجتمع های مسکونی مستلزم هماهنگی پارامترهای کالبدی برای دستیابی به یک نظام سکونتی مطلوب است. دستیابی به کیفیت مطلوب نیاز به ارزیابی و بررسی مجتمع های مسکونی دارد. برای ارزیابی و آسیب شناسی مجتمع های مسکونی، شیوه های مختلفی وجود دارد. یکی از این شیوه ها، ارزیابی پس از بهره برداری یا فرآیند ارزیابی ساختمان ها با توجه به نظر کاربران و اهداف فنی پس از بهره برداری آن است. این شیوه بهعنوان یک شیوه مقبول در ارزیابی مجتمع های مسکونی کشورهای مختلف توسعه پیدا کرده است. در این راستا تدوین چهارچوبی برای ارزیابی در حوزه معماری می تواند بر ارتقاء پایداری در حیطه مسکن موثر باشد. دو پرسش اصلی این پژوهش آن است که اولا: ارزیابی پس از بهره برداری در مجتمع های مسکونی منطبق با شرایط ایران متشکل از چه چهارچوبی است ؛ دوما اولویت و اهمیت هر کدام از این مولفه ها از دید معماری بومی ومعاصر به چه ترتیب است به این منظور، پس از تحلیل و بررسی مطالعات مرجع انجام شده، سه مدل شناسایی شد؛ هر کدام بر اساس زمینه های تاریخی رشد، تکامل و تفاوت دارند. سپس با بررسی متون صاحبنظران معاصر در معماری ایران، و وزن دهی به میزان توجه آنها، مولفه ها و شاخص های بومی استخراج شد. در نتیجه مدلی پیشنهاد شد که، علاوه بر جمع بندی همه ی محاسن آنها، نیازهای بومی را نیز مدنظر قرار داد. سپس به روش دلفی، پرسشنامه ای تنظیم و اولویت بندی مولفه ها، مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج این تحقیق، اولویت بندی مولفه ها از دید معماری معاصر و بومی تفاوت هایی دارد که این تفاوت ها ناشی از تغییر نیازها و گذر زمان است. اولویت مولفه ها در معماری معاصر شامل : 1- ارزیابی فنی و تکنیکی ساختمان 2- ارزیابی رفتاری ساختمان 3- ارزیابی مسائل حقوقی و مدیریتی و 4- ارزیابی عملکردی ساختمان است. نتایج این تحقیق می تواند در برنامه ریزی ساختارهای کالبدی مجتمع های مسکونی مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

مجتمع های مسکونی ، ارزیابی معماری ، ارزیابی پس از بهره برداری ، معماری بومی