یادداشت فنی خانه (از آغاز پهلوی اول تا دهه چهل شمسی)

خانه را می توان همچون نبض معماری و شهرسازی و بالاتر از آن، نبض حیات شهری دانست. حال خوش یکجامعه در بدو امر خود را در کیفیت خانه های عموم مردم نشان می دهد و به عکس ناخوش احوالی مدنی نیز دروهله نخست در خانه ها ظهور پیدا می کند. چراکه خانه اولین جایی است که باید پاسخگوی تقاضای ما برای زندگیباکیفیت و پرمعنی باشد. دیرزمانی است که تنها راه بیان تصور ذهنی ما از خانه خوب ، تعدادی عدد و رقم و کمیتو عملکرد شده است. چیزهایی که اگر متوجه باشیم باید از به زبان آوردنش شرمگین شویم! شاید اگر بدانیم چهسیری طی شد که باعث شد ما به این اندازه از خوب بودن رضایت دهیم، بتوانیم تغییری در این تقدیر پدید آوریم. مدت هاست مسبب اصلی این وضعیت را مدرنیسم می دانیم، درحالی که پس از آشنایی ما با تفکر مدرن، عمده تغییریکه در تقاضای ما پدید آمد، پررنگ تر شدن مطالبه آسایش بود و این چیزی نبود که با معنای اصلی خانه منافاتیداشته باشد؛ درنتیجه تا نیم قرن پیش هنوز می شد سراغ از خانه های خوب گرفت. از آن پس چیزی که دیدیم تهیشدن خانه از هر گونه کیفیت بود و نه حتی تنزل کیفی خانه ها. این سقوط چیزی بود که نخست در ذهن ما رویداد و سپس در خانه ها آشکار شد. نیم قرنی است که ما تقاضای کیفیت نداریم؛ تصور ما از کیفیت کاملا مخدوشاست و این منجر به کمی شدن همه سنجه های ما شده است.مسبب این سقوط بحرانی است که از اواخر دهه سی شمسی گرفتارش شده ایم؛ بحران مدنی. اصلاحات ارضی ودر پی آن هم خوردن جامعه شهری و روستایی بحرانی پدید آورد که نتیجه اش از بین رفتن مناسبات شهری و روستایی بود. بحران سبب شد که کیفیت آخرین چیزی باشد که به آن می اندیشیم. در این جریان، معنای آشنایشهر و محله و میدان و کوی و همسایگی و... لطمه دید و به طبع خانه هم از این ضربه مهلک جان سالم به در نبرد.

کلیدواژه ها:

خانه ، خانه ایرانی ، معماری