قدمت اختصار سازی در زبان فارسی

در این پژوهش، صمن بیان اهمیت اختصار سازی و ویژگی های آن در زبان فارسی، با ذکر نمونه هایی از خط میخی فارسی باستان و خط پهلوی، قدمت این فرایند واژه سازی را در زبان های ایرانی نشان داده ایم و با معرفی دو اصل اقتصاد و کم کوشی و رابطه آنها با زبان، و نیز بیان دیدگاه زیف (1949) و مارتینه (1962)، این فرایند را توجیه پذیر دانسته ایم. اصل اقتصاد نقش بسیار مهم و تعدیل کننده ای در زبان دارد؛ به طوری که هر گونه تغییر غیر اقتصادی که در صرف انرژی و تلاش، هزینه زیادی را بر نظام تحمیل کند و مانع فهم باشد، به طور خودکار حذف و یا از آن اجتناب می شود. طبیعت اقتصاد، معیاری برای تنظیم تمامی جنبه های رفتار بشری است و اصل کم کوشی آن را کنترل می کند. در یک فرایند پویا مثل تغییر زبانی، کلمه ها پیوسته در حال کوتاه شدن، پس و پیش شدن، حذف شدن، قرض گیری و دگرگونی معنایی هستند. این رخ داد در تمامی زبان ها طبیعی است و زبان فارسی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این مقاله، با ذکر نمونه هایی از اختصار ات حک شده بر سکه های ایران باستان و اختصار ات هزوارشی نشان می دهیم که جد زبان امروزی ما از این فرایند واژه سازی به خوبی بهره می گرفته است.

کلیدواژه ها:

: اختصار ، اصل اقتصاد ، اصل کم کوشی