طراحی و تبیین مدل رفتار مصرف کنندگان کالاهای تقلبی

رشد مصرف محصولات تقلبی در ایران در سالهای اخیر به حدی گسترده بوده که بسیاری از تولیدکنندگان را با خطر نابودی مواجه کرده است. یکی از بهترین راه های مبارزه با محصولات تقلبی، جلوگیری از مصرف آن است. مطالعه حاضر نیز در همین جهت گام برمی دارد. بر این اساس در این پژوهش به شناسایی عوامل موثر بر رفتار خرید محصولات تقلبی و سپس طراحی مدل رفتار مصرف کنندگان کالاهای تقلبی پرداخته می شود.روش پژووهش از نوع کاربردی- توسعه ای است. از حیث شیوه اجرا هم از نوع پزوهش آمیخته (کیفی-کمی) است. در فاز اول از روش کیفی جهت توسعه مدل مفهومی و سپس از روش کمی جهت آزمون مدل استفاده شد. نمونه آماری فاز کیفی تحقیق را 15 نفر از مصرف کنندگان پرمصرف چهار گروه کالاهای تقلبی (کفش ورزشی، عینک آفتابی، ادکلن و قطعات یدکی خودرو) و نمونه آماری پژوهش در فاز کمی را 1600 نفر از مصرف کنندگان توع تقلبی و اصلی چهار گروه کالا تشکیل می دهند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز در فاز کیفی از تحلیل تم و مدلسازی ساختاری تفسیری و در فاز کمی از تحلیل واریانس و حداقل مربعات جزئی استفاده شد. خروجی مرحله کیفی پژوهش منتج به ارائه مدل مفهومی شد. در مدل مفهومی ویژگی های فردی، ویژگی های مبتنی بر محصول، ویژگی های فرهنگی و اجتماعی، و شرایط و حالات خرید به عنوان متغیرهای پیش بین، متغیرهای نگرش و تمایل به خرید محصول تقلبی به عنوان متغیر میانجی، متغیر تدوام خرید محصول تقلبی به عنوان متغیر وابسته و متغیر ادراک نسبت به کالای تقلبی نقش متغیر تعدیل گر را ایفا می کنند. یافته های فاز کمی پژوهش حاکی از نقش موثر تمامی چهار گروه متغیرهای پیش بین شامل ویژگی های فردی، ویژگی های فرهنگی و اجتماعی، و شرایط و حالات خرید بر نگرش، قصد خرید و تداوم خرید محصول تقلبی بودند. در این میان نقش ویژگی های فردی پر رنگ تر از سایر عوامل بود. همچنین نتایج نشان داد که ادراک نسبت به محصول تقلبی از متغیرهای پیش بین بر نگرش و قصد خرید محصولات تقلبی را به شکل معکوسی تعدیل می کند.

کلیدواژه ها:

محصول تقلبی ، محصول اصلی ، ادراک ، نگرش ، تداوم خرید محصول تقلبی