بررسی و نقد 55 ترجمه ی فارسی از واژه ی رحمن در ﴿بسم االله الرحمن الرحیم﴾ با تاکید بر مبانی تفسیری

پژوهش حاضر با گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای، و تجزیه و تحلیل مطالب به روش توصیفی-تحلیلی سعی کرده، با تحلیل واژه ی رحمن در آیه ی ﴿بسم االله الرحمن الرحیم﴾ گامی درکمک به فهم دقیق تر واژه و گویایی ترجمه ی آن بردارد. در این راستا، ابتدا به بررسی توضیحات تفاسیر از رحمن به خصوص تفسیر تسنیم پرداخته، تا مفهومی دقیق و رسا به دست آورد، سپس با تحلیل ترجمه های مختلف، دلایل قرآنی و روایی خود بر تایید یا رد هر ترجمه را بیان کرده و به این نتیجه رسیده است که رحمن ، رحمتی مطلق و فراگیر و بیمقابل است؛ بنابراین غضب الهی را نیز شامل میشود که رهبری آن با رحمت رحمانیه است. به دلیل کثرت و شمولیتی که از صیغهی فعلان فهمیده میشود، قرینه ی سیاق آیه هایی که رحمن در آنها به کار رفته، روایتهایی که به توضیح پیرامون آن پرداخته اند، و مصادیقی که مفسران برای آن برمی شمارند، مهندسی عالم بر عهده ی رحمت رحمانیه است؛ به همین دلیل به نظر میرسد، علی رغم تلاش مترجمان هیچ یک از ترجمه های فارسی بررسی شده ، رسایی کامل بر این معنا را ندارد. عدم قابلیت زبان فارسی در مقایسه با زبان عربی و در برخی موارد عدم تخصصهای گوناگون لازم برای ترجمه از سوی مترجمان از جمله عوامل نارسایی ترجمه های فارسی است که در مورد واژه ی رحمن ، مطلق بودن رحمت، که شامل غضب مستور الهی میشود مزید علت نارسایی ترجمه های آن شده است. در نهایت برای فهم این واژه، ترجمه ی تفسیری اعطاء و افاضه ی وجود و هر آنچه که شیء، استعداد آن را دارد، و در مسیر وجود و هستی اش مشتاق به سوی آن است را پیشنهاد میکند.