بررسی عملکرد دانه و خصوصیات زراعی لاین های امید بخش و ارقام گندم دیم در مزارع زارعین استان همدان

وجود تنوع اقلیمی گسترده در مناطق دیم خیز ایران، نیاز به گسترش تنوع ارقام زراعی گندم را برای برای افزایش توان و پایداری تولید می طلبد. این تحقیق به منظور دستیابی به ارقام پرمحصول گندم نان مناسب برای کاشت در شرایط دیم مناطق سردسیر و آشنایی زارعین با ارقام و لاین های جدید در مزارع زارعین شهرستان های کبودرآهنگ و نهاوند اجرا گردید. در هر منطقه تعداد 4 لاین امید بخش گندم به همراه ارقام باران، هما، آذر2 و رقم شاهد سرداری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. در طول دوره رشد، از صفات مهم زراعی از جمله خسارت سرما، تاریخ به سنبله رفتن و تاریخ رسیدن، ارتفاع بوته، خوابیدگی و مقاومت یا حساسیت به بیماری ها در شرایط طبیعی یادداشت برداری به عمل آمد و پس از عملیات برداشت محصول، برای هر منطقه تجزیه واریانس ساده و در نهایت برای کل مناطق، تجزیه واریانس مرکب انجام گرفت. نتایج حاصل نشان داد که در منطقه کبودرآهنگ، رقم هما با میانگین عملکرد 1453کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم شاهد سرداری، 38 درصد برتری عملکرد داشت و در منطقه نهاوند رقم هما و لاین شماره 3 به ترتیب با عملکرد 1141 و 1112 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم شاهد به ترتیب 30 و 27 درصد عملکرد دانه بیشتری داشتند. همچنین نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده های مناطق کبودرآهنگ و نهاوند نشان دادکه اختلاف بین ژنوتیپ ها از نظر تولید محصول، معنی دار بوده و بیشترین مقدار عملکرد دانه به رقم هما با عملکرد 1297کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. با توجه به برتری محسوس رقم هما در آزمایشات داخل ایستگاه تحقیقاتی و آزمایش آنفارم، رقم فوق می تواند جهت تکثیر بذور و کاشت توسط زارعین در مناطق ذکر شده معرفی شود.کلمات کلیدی: آنفارم، دیم، عملکرد،گندم، لاین