توسعه تنوع ژنتیکی در لاین های نخود کابلی از طریق دورگ گیری و بررسی نتاج نسل ‭F1‬

تحقیق حاضر به منظور بررسی و شناخت وضعیت موجود فرآیند تبدیل و جمع آوری داده های واقعی از مراحل خشک کردن، پوست کنی و سفید کردن در کاخانه های شالیکوبی استان خوزستان پیشنهاد و اجرا گردید. در این راستا ضمن تعیین محل و دریافت اطلاعات اولیه کارخانه ها و کارگاه های شالیکوبی فعال در استان خوزستان از طریق اداره صنایع استان، سه کارخانه نیز بر اساس ترکیب ماشین های مختلف تبدیل جهت مطالعه و تعیین میزان ضایعات و انرژی مصرفی انتخاب و به اختصار شالیکوبی ‭A (‬متشکل از بوجار شلتوک، سفیدکن تیغه ای به عنوان پوست کن، دو دستگاه سفید کن تیغه ای به صورت موازی و درجه بند برنج سفید)، شالیکوبی ‭B (‬متشکل از دستگاه سنگ گیر مکنده، بوجار شلتوک،پوست کن غلطک لاستیکی، پادیه، سفید کن سایشی، پولیشر و درجه بند برنج سفید و شالیکوبی ‭C (‬متشکل از دستگاه سنگ گیر مکنده، بوجار شلتوک،پوست کن غلطک لاستیکی، پادیه، دو دستگاه سفید کن سایشی به صورت سری، پولیشر و درجه بند برنج سفید) نامگذاری شدند. سپس این شالیکوبی ها بر اساس ناخالصی شلتوک بعد از بوجار، درصد پوست کنی شلتوک (نسبت جرمی برنج قهوه ای به شلتوک خروجی از ماشین پوست کن)، درصد شکستگی برنج قهوه ای (بعد از ماشین پوست کن) و برنج سفید (بعد از سفیدکن و پولیشر)، راندمان تبدیل (نسبت وزن برنج سفید به وزن شلتوک ورودی)، درصد برنج سالم (نسبت وزن برنج سفید سالم به وزن شلتوک ورودی)، درجه سفیدی برنج، پارامترهای کیفی (میزان آمیلوز، درجه حرارت ژلانتینی شدن، قوام ژل و نسبت طویل شدن دانه بعد از پخت) و انرژی مصرفی مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفتند. رقم برنج مورد استفاده، "عنبوری قرمز" بود که رقم غالب منطقه به حساب می آید. نتایج نشان داد که شالیکوبی ‭C ‬دارای کمترین میزان شکستگی برنج قهوه ای بعد از پوست کن (‮‭17/3‬درصد)،شکستگی برنج سفید بعد از سفیدکن (‮‭17/4‬) و بیشترین درجه سفیدی (‮‭58/7‬درصد) بود. همچنین به دلیل یکسان بودن شلتوک مورد استفاده در هر سه شالیکوبی، تفاوتی در راندمان تبدیل و پارامترهای کیفی برنج در این شالیکوبی ها مشاهده نگردید. از لحاظ میزان انرژی مصرفی نیز نتایج نشان داد که شالیکوبی ‭B ‬با ‭MJ/MT‬‮‭291‬ و شالیکوبی ‭A ‬با ‮‭888‬‭/MJ/MT‬7به ترتیب کمترین و بیشترین انرژی مصرفی در واحد شلتوک تبدیلی را داشتند.انرژی مصرفی در شالیکوبی ‮‭17‬ ‭C ‬درصد بیشتر از شالیکوبی ‭B ‬بود. بر اساس نتایج به دست آمده در استان خوزستان، شالیکوبی هایی نظیر شالیکوبی ‭C ‬و ‭B ‬برای تبدیل شلتوک رقم عنبوری و ارقام مشابه آن از لحاظ خواص بیوفیزیکی، نسبت به شالیکوبی های دیگر که عمدتا سنتی بوده و به طور کارشناسی انتخاب نشده اند، ارجحیت دارند. لذا به منظور تبدیل برنج رقم عنبوری در استان خوزستان، پوست کن غلطک لاستیکی و سفیدکن سایشی به جای پوست کن های نوع تیغه ای توصیه گردید که با توجه به انگشت شمار بودن تعداد شالیکوبی های متناسب با ارقام محلی در استان خوزستان، لازم است بازنگری دقیق تر و کارشناسی تری در زمینه فعالیت اغلب شالیکوبی های محلی و سنتی صورت پذیرد. واژه های کلیدی:ضایعات برنج، تبدیل شلتوک، انرژی مصرفی