مقایسه عملکرد ارقام تجاری و متحمل به شوری گندم در شرایط شور استان گلستان

لزوم توصیه رقم مناسب برای شرایط شور و گندم خیز استان گلستان از ضروریات اساسی بخش کشاورزی می باشد. در این راستا ارقام زیادی برای مناطق مختلف استان گلستان معرفی شده اند ولی در شرایط تنش شوری برخی از این ارقام نتوانسته اند پتانسیل عملکرد بالای خود را نشان دهند که به علت برهمکنش ژنوتیپ و محیط نقش پتانسیل ژنتیکی ارقام کاهش می یابد. به منظور انتخاب ارقام مناسب جهت کشت گندم در اراضی شور استان گلستان و مقایسه آن با ارقام متحمل به شوری معرفی شده در مناطق مرکزی کشور این آزمایش انجام گردید. ارقام مورد بررسی شامل ارقام تجاری کوهدشت و لاین ‮‭17‬ به عنوان ارقام دیم منطقه ، لاین ‮‭81-18‬‭-N-‬‮‭19-80‬ ، ‭N (‬مروارید)، دریا وآرتا به عنوان ارقام آبی و همچنین ارقام متحمل به شوری نیشابور، سیستان، بم و ارگ بودند. این آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی و در 3 تکرار و به مدت دو سال طی سال های ‮‭1389-91‬ کشت گردید. متوسط شوری عصاره اشباع خاک در سال اول به میزان ‮‭9/01‬ و در سال دوم به ‮‭7/60‬ دسی زیمنس بر متر تعیین گردید. نتایج آزمایش نشان داد که هم بر اساس تجزیه سال به سال و هم تجزیه مرکب بین ارقام مورد بررسی تفاوت معنی داری از لحاظ عملکرد دانه وجود داشت. بر اساس میانگین دو سال، بالاترین عملکرد دانه با تفاوت های جزیی در ارقام دریا (‮‭684‬‭/g/m‬‮‭222‬ )، مروارید (‮‭27/682‬ ‭g/m‬2 ) و کوهدشت(‮‭59/681‬ ‭g/m‬2) بدست آمد و لاین ‮‭74/645‬ ‭N-‬‮‭19-80‬ ‭(g/m‬2) و لاین ‮‭17‬(‮‭51/644‬ ‭g/m‬2) نیز در همین گروه بودند. بر اساس مقایسات گروهی ارقام آبی و دیم استان گلستان نسبت به ارقام متحمل به شوری دارای عملکرد های دانه بیشتری بودند و از بین ارقام متحمل به شوری نیز رقم ارگ با عملکرد ‮‭10/487‬ ‭g/m‬2 نسبت به بم، نیشابور و سیستان عملکرد بالاتری را داشت. علت کاهش عملکرد در ارقام متحمل به شوری نسبت به ارقام معرفی شده در استان گلستان به خاطر تعداد پنجه های بارور کمتر ، وزن هزار دانه پایین تر و بطورکلی عدم سازگاری این ارقام در شرایط اقلیمی استان گلستان می باشد.