آت اکولوژی چند گونه مرتعی مرغوب در اکوسیستم های مرتعی (اصفهان)

حفظ،احیا، اصلاح، توسعه و مدیریت منابع طبیعی تجدید شونده بخصوص پوشش گیاهی مستلزم شناخت دقیق و کامل آن می باشد. برای دستیابی به بخشی از این اهداف طرح ملی آت اکولوژی در سطح کشور منجمله استان اصفهان روی گونه های مهم مرتعی در حال انجام می باشد. یکی از گونه های مهم و قابل توجه مرتعی این استان نوعی گون علفی با نام علمی‭Astragalus brachyodontus Boiss. Et. Hohen ‬مترادف ‭Astragalus schistosus Boiss. Et. Hohen. ‬می باشد که در این راستا مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت. در این تحقیق مواردی نظیر تهیه نقشه رویشگاه های این گونه، عوامل خاک، عوامل اقلیمی، فنولوژی، ارزش رجحانی و سایر عوامل که به نحوی باگونه مذکور در ارتباط هستند با استفاده از منابع معتبر و انجام عملیات صحرایی طبق زمان بندی های مشخص و با روش های مناسب بررسی و مطالعه شد. بررسی های انجام شده نشان می دهد که این گونه در استان های آذربایجان شرقی و غربی، آردبیل، جنوب استان گیلان، قزوین، زنجان، همدان، لرستان، کردستان، تهران، مرکزی، قم و اصفهان می روید. در استان اصفهان، این گیاه در مناطق استپی، نیمه استپی و قسمت کوهستانی نیمه بیابانی، در واحدهای اراضی کوه، تپه و دشت های مختلف در خاک های با بافت سبک تا سنگین، بندرت خیلی سنگین و جنس های گچی و آهکی با هدایت الکتریکی کمتراز 4 دسی زیمنس بر متر می روید. ارتفاع رویشگاه های این گونه از سطح دریا ‮‭1100‬ تا ‮‭2700‬ متر، بارندگی ‮‭110‬ تا ‮‭450‬ میلی متر و متوسط دمای سالانه ‮‭7/8‬ تا ‮‭19/6‬ درجه سانتی گراد است. این گونه بیشتر در تیپ های گیاهی همچون‭: Artemisia sieberi Acantholimon scorpius-Pteropyrum aucheri ‬، ‭Astragalus verus Cousinia cylandracea ‬، ‭Artemisia siebei-Stipa arabica ‬به صورت گونه همراه دیده می شود. در برخی از رویشگاه ها به صورت لکه های کوچک و نوارهای باریک به خصوص در حاشیه جاده ها دیده می شود. مراحل فنولوژی این گونه بیشتر از اوایل اسفند تا اوایل فروردین با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه با رشد رویشی آغاز شده و در تیر ماه با ریزش بذر به پایان رسیده و پس از آن با گرم شدن هوا و کمی رطوبت به خواب تابستانه و سپس با کاهش دما به خواب زمستانه می رود. آغاز این دوره در سالهای مختلف با توجه به تغییرات دما ‮‭10‬ تا ‮‭20‬ روز در هر منطقه عقب و جلو می شود که در مرحله پایانی یعنی در دوره رشد زایشی اختلاف زمان کمتر است. عمق نفوذ عمودی ریشه بیش از یک متر و گسترش افقی آن نیز نزدیک به یک متر است. وزن هزار دانه ‮‭3/5 4‬ گرم و در طبیعت دارای زاد آوری مناسبی است. این گونه از ارزش رجحانی بالایی نسبت به گیاهان همراه خود برخوردار است. واژه های کلیدی‭: Astragalus brachyodontus ‬، آت اکولوژی ، استان اصفهان