واکنش ارقام تجارتی چغندرقند به بیماری ریزومانیا در شرایط مزرعه

بیماری ریزومانیا (ریشه گنایی) یکی از مهمترین بیماری های چغندر قند محسوب می شود که علاوه بر کاهش شدید وزن ریشه موجب کاهش درصد قند نیز می شود. برای مبارزه با این بیماری استفاده از ارقام مقاوم در مزارع آلوده از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق، ‮‭44‬ رقم خارجی در سال ‮‭1390‬ در قالب دو آزمایش آزمایش ‮‭25‬ رقمی بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در سه منطقه با آلودگی طبیعی (مشهد، زرقان و نقده) ارزیابی شد. در هر آزمایش علاوه بر ارزیابی مقاومت، صفات کمی و کیفی نیز پس از برداشت آزمایشات اندازه گیری شد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها و مقایسه عملکرد شکر و مقاومت، ارقام مناسب هر منطقه شناسایی شد. براین اساس، در مشهد، ارقام ‮‭20783‬‭-F-‬‮‭20742‬، ‭F-‬‮‭20739‬ ، ‭F-‬‮‭20721‬، ‭F-‬‮‭20772‬ ، ‭F-‬‮‭20779‬، ‭F ‬و ‮‭20784‬‭-F ‬از نظر عملکرد شکر سفید، درصد قند، درصد قند سفید و خلوص شربت خام بطور معنی داری بالاتر از میانگین ارقام شاهد مقاوم بودند. ارقام مذکور بویژه دو رقم ‮‭20739‬‭-F ‬و ‮‭20721‬‭-F ‬کمترین شاخص آلودگی به بیماری را به خود اختصاص دادند. در آزمایش ‮‭122690‬ شیراز هیچکدام از ارقام از نظر عملکرد نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم برتری معنی داری نداشتند اما ارقام ‮‭20771‬‭-F-‬‮‭20755‬، ‭F-‬‮‭20739 , F-‬‮‭20767‬، ‭F ‬و ‮‭20723‬‭-F ‬نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم از لحاظ کیفیت ریشه برتری معنی دار داشتند. اما در آزمایش ‮‭122790‬ شیراز همه ارقام بجز ارقام ‮‭20776‬‭-F ‬و ‮‭20777‬‭-F ‬بطور معنی داری از نظر عملکرد و کیفیت نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم برتری داشتند. در مورد آزمایش های نقده، هیچکدام از ارقام از نظر عملکرد و کیفیت نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم برتری معنی داری نداشتند اما ارقام ‮‭20739‬‭-F ‬و ‮‭20783‬‭-F ‬از مقاومت بالایی نسبت به بیماری ریزومانیا برخوردار بودند بطوری که کمترین شاخص آلودگی به بیماری را به خود اختصاص دادند. به طور کلی در مجموع شش آزمایش اجرا شده در سه منطقه مورد نظر، ارقام ‮‭20783‬‭-F-‬‮‭20721‬، ‭F ‬، و ‮‭20739‬‭-F ‬نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم برتری نشان دادند. واژه های کلیدی: ارقام، چغندر قند، مقاومت، ریزومانیا، ‭BNYVV