تعیین اثرات و پتانسیل عملیات بیولوژیک آبخیزداری در ترسیب کربن به منظور اصلاح تغییرات اقلیمی در استان کرمانشاه

امروزه بحث ترسیب کربن به دلیل تغییرات اقلیمی در سطح کره زمین، اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. هدف از این تحقیق بررسی کارایی عملیات بیولوژیکی بر ترسیب کربن در حوزههای آبخیز استان کرمانشاه بود که شامل دو روش بیولوژیک الف) بذرپاشی و کپه کاری گیاهان مرتعی ب) نهال کاری گونه های درختی مثمر به صورت باغات دیم بادام و انگور است. مشخصات خاک و پوشش گیاهی مناطق تحت عملیات بیولوژیک و شاهد به وسیله پیمایش میدانی در هشت منطقه (خانقاه پاوه، جوانرود، روانسر، گردنه عین الکش، روستای سیاه کمر، کوه ورمنجه، گون بان هرسین و کوه سفید سرفیروزآباد) اندازهگیری و ثبت شد. نمونه برداری زی توده هوایی و ریشه گیاهان همراه با لاشبرگ سطح زمین با استفاده از روش ترانسکت و پلات انجام شد. نمونه برداری خاک از دو لایه سطحی (0 تا ‮‭20‬ سانتی متر) و زیرین (‮‭20‬ تا ‮‭40‬ سانتی متر) برای تعیین بافت خاک (به روش هیدرومتر)، آهک (به روش تیتراسیون با سود یک نرمال)، اسیدیته (گل اشباع)، هدایت الکتریکی (گل اشباع) و کربن آلی خاک (به روش والکلی و بلاک) برداشت شد. پردازش آماری داده ها با نرم افزار‭SPSS (‬نسخه، ‮‭19‬) بر مبنای مقایسه میانگین ها (تجزیه واریانس یکطرفه با آزمون‭S.N.K) ‬و رگرسیون خطی بین متغییرها انجام گرفت و نتایج به دست آمده نشان داد که بین متغییرهای زیتوده گیاهی (تاج پوشش، ریشه و لاشبرگ) و ترسیب کربن در عملیات بیولوژیک مختلف در سطح 5 درصد، اختلاف معنی داری وجود دارد. به طوری که بیشترین مقدار ترسیب کربن زی توده گیاهی ‮‭4/75‬ تن در هکتار مربوط به عملیات بیولوژیک و کمترین ‮‭1/32‬ تن در هکتار مربوط به چرای شدید است. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین مقدار ذخیره کربن در لایه سطحی خاک است که مقدار آن در عملیات بیولوژیک برای لایه سطحی ( ‮‭20-0‬ سانتی متر) و لایه زیرین ( ‮‭40-20‬ سانتی متر) به ترتیب ‮‭72/05‬ و ‮‭42/43‬ تن در هکتار بود. نتایج این تحقیق نشان داد که بهترین عملکرد ازدیدگاه ترسیب کربن مدیریت بیولوژیک است که در کنار آن شرایط مناسب برای بهبود کیفیت و کمیت خاک، پوشش گیاهی و آب فراهم میشود. واژه های کلیدی: ترسیب کربن ؛ تغییرات اقلیمی ؛ زیتوده گیاهی ؛ عملیات بیولوژیکی