بررسی کارایی روش اخلال در جفت گیری برای کنترل خسارت کرم خوشه خوار انگور، ‭Lobesia botrana (Denis Schifferm‬ی‭ller) (Lep.: Tortricidae)‬، به وسیله محصول تجاری ‭Isonet-L‬

کرم خوشه خوار انگور، ‭Lobesia botrana (Denis & Schifferm‬ی‭ller) (Lep.: Tortricidae)‬، آفت اصلی انگور در کشور است. روش کنترل شیمیایی این آفت مستلزم کاربرد سموم آفت کش در چندین نوبت بوده و در نتیجه می تواند خطری جدی برای محیط زیست و سلامت محصول و انسان ایجاد نماید. از این رو کارایی روش اخلال در جفت گیری برای کنترل خسارت این آفت به وسیله پخش کننده های فرومون ‭Isonet‬ض ‭L (‬ساخت شرکت ‭Shin Etsu‬، ژاپن) با تراکم ‮‭500‬ پخش کننده در هکتار در تاکستان های استان های قزوین و آذربایجان غربی در سال های ‮‭1392‬ و ‮‭1393‬ با روش کنترل شیمیایی (شاهد) مقایسه گردید. برای این منظور شکار تله های فرومونی ردیابی و فراوانی خوشه های آلوده به آفت تعیین و درصدهای کاهش شکار تله های ردیابی و درصد خوشه های آلوده به آفت در قطعات محل اجرای اخلال در جفت گیری نسبت به قطعات شاهد محاسبه و با استفاده از آزمون های 2 ،‭General Linear Model ‬و رگرسیون لجستیک مورد مقایسه آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در استان قزوین شکار تله های ردیابی و درصد خوشه های آلوده به آفت در قطعه اخلال در جفت گیری به ترتیب ‮‭97‬ و‮‭100‬ درصد کمتر از قطعه شاهد بود. در استان آذربایجان غربی شکار تله های ردیابی در قطعه اخلال در جفت گیری در هر دو سال اجرای تحقیق ‮‭96‬ درصد کمتر از قطعه شاهد بود. درصدهای خوشه های آلوده در قطعه شاهد در استان آذربایجان غربی در سال های ‮‭1392‬ و ‮‭1393‬ به ترتیب ‮‭4/1‬ و ‮‭6/6‬ کمتر از آن در قطعه اخلال در جفت گیری بود. درصد خوشه های انگور آلوده به کرم خوشه خوار انگور در استان قزوین در قطعات اخلال در جفت گیری و شاهد (دو نوبت سمپاشی) به ترتیب صفر و 4 درصد بود و درصد خوشه های انگور آلوده به آفت در قطعه اخلال در جفت گیری به طور معنی دار کمتر از شاهد بود. درصد خوشه های انگور آلوده به کرم خوشه خوار انگور در استان آذربایجان غربی در قطعات اخلال در جفت گیری و شاهد (چهار نوبت سمپاشی) در سال ‮‭1392‬ به ترتیب ‮‭62‬ و ‮‭59‬ و در سال ‮‭1393‬ به ترتیب ‮‭61‬ و ‮‭57‬ درصد بود. درصدهای خوشه های آلوده به آفت در قطعات اخلال در جفت گیری و شاهد در سال ‮‭1392‬ تفاوت معنی داری نداشتند ولی در سال ‮‭1393‬ درصد خوشه های آلوده به آفت در قطعه اخلال در جفت گیری به طور معنی دار بیشتر از شاهد بود. درصد خوشه های آلوده به آفت در مراکز قطعات اخلال در جفت گیری یا به طور معنی دار کمتر از درصد خوشه های آلوده در مراکز قطعات شاهد بود یا تفاوت معنی داری نداشتند. اما در مواردی درصد خوشه های آلوده به آفت در برخی حاشیه های قطعات اخلال در جفت گیری به طور معنی دار بیشتر از درصد خوشه های آلوده در حاشیه های قطعات شاهد بود. به عبارت دیگر کارآیی روش اخلال در جفت گیری در مراکز قطعات مربوطه بیش از حاشیه ها بود. دلیل اصلی کارآیی بیشتر روش اخلال در جفت گیری در استان قزوین در مقایسه با استان آذربایجان غربی تراکم به مراتب کمتر جمعیت آفت در محل اجرای آزمایش در استان قزوین نسبت به استان آذربایجان غربی بود. واژگان کلیدی کرم خوشه خوار انگور، ‭Lobesia botrana (Denis & Schifferm‬ی‭ller)‬، فرومون، اخلال در جفت گیری، انگور.