بررسی صفات زراعی ارقام و لاین های جدید کنجد در تاریخ های مختلف کاشت

به منظور دستیابی به بهترین تاریخ کاشت و رقم آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی ‮‭1391‬ و ‮‭93‬ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک زابل انجام شد. فاکتور اصلی تاریخ کاشت شامل 5 سطح ( 5 اردیبهشت، ‮‭25‬ اردیبهشت، ‮‭15‬ خرداد، 5 تیر و ‮‭25‬ تیرماه ) و فاکتور فرعی رقم در 4 سطح شامل : داراب ،1 داراب ،2 دشتستان 2 و محلی سیستان (هرات) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر سال، تاریخ کاشت و رقم از لحاظ آماری بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و اکثر صفات زراعی از لحاظ آماری اختلاف معنی دار داشتند. اجزای عملکرد از جمله تعداد کپسول در بوته و وزن هزار دانه و عملکرد دانه در سال دوم نسبت به سال اول برتری داشتند. مقایسات میانگین عملکرد دانه نشان دادکه بیشترین عملکرد دانه با میانگین ‮‭828‬ و ‮‭806‬ کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت چهارم (5 تیر) و تاریخ کاشت اول ( 5 اردیبهشت،) به ترتیب بدست آمد.کمترین با میانگین ‮‭609‬کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت سوم (‮‭15‬ خرداد ماه) بدست آمد. در بین ارقام داراب 1 با میانگین ‮‭814‬ کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد دانه را داشت و کمترین با میانگین ‮‭706‬ کیلوگرم در هکتار به رقم دشتستان تعلق داشت. اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه در سطح احتمال 1درصد تفاوت معنی دار داشت. بطوریکه در تاریخ کاشت چهارم (5 تیر) ارقام داراب 1 و محلی بالاترین عملکرد دانه را داشتند .عملکرد دانه با تعداد کپسول در بوته (**‮‭0/67‬ ‭=r )‬، بالاترین همبستگی مثبت و معنی دار را داشت. بر اساس نتایج می توان نتیجه گیری کرد که بهترین تاریخ کاشت اوایل اردیبهشت (5 اردیبهشت) و اوایل تیرماه (5 تیرماه ) به همراه استفاده از ارقام داراب 1 و محلی در شرایط منطقه سیستان قابل توصیه است. واژه های کلیدی: تاریخ کاشت، رقم ، کنجد